و ملاک ضعیف بودن روایت هم عموماً نه به جهت سند مشکلدار، بلکه به خاطر محتوای مخالف قرآن و سنت قطعی است؛ هر چند که گاه ممکن است روایتی را هم از جهت سندی حکم به ضعف دهد، ولی این حکم، فقط به سبب ضعف سندی نیست، بلکه پیش از این، با دلایل مخالفت با قرآن و ... آن را رد کرده و در ادامه نیز برای قوت بیشتر سخن خود، به ضعف سندی آن نیز اشاره نموده و گفته: ضعیف است.۱
حال این ضعف به جهت سند مرسل و معضل آن است یا وجود راویان کذاب و جاعل و غیر امامی و یا... مشخص نکرده است؟ جز در چند مورد استثنایی که به ناقلین مطعون سند، اشاره میکند که در بخش رجال بدان خواهیم پرداخت. لذا میتوان این گونه برداشت نمود که آقای صادقی لزوماً از اصطلاحات درایه بر همان معانی وضع شده استفاده نکرده است.
این سؤالی در اینجا مطرح میشود که آیا در این موارد معدود که به ضعف و طعن راویان اشاره مینماید و یا موارد دیگر که به اجمال، حکم به ضعف سندی داده است، و یا حتی مواردی که مفسر اذعان به اتصال سندی دارد،۲ او همچون مرحوم آقای بروجردی و خویی خود با اجتهاد و بررسی اسناد و تراجم و رجال و... به ضعف آنها دست یافته یا اجتهاد دیگر عالمان چون مجلسی و ... را در این باب پذیرفته است؟ ایشان در هیچ جای آثار خود به این مسأله نپرداختهاند و بنا به دیدگاهی هم که نسبت به علم رجال دارند، بسیار بعید به نظر میرسد که خود به تفحص، مطالعه و اجتهاد در این باب پرداخته باشند. اگر اجتهاد رجالیون و افراد ممتاز حوزه سند و درایه باشد که عیبی بر ارائه آن از سوی ایشان وارد نیست، اما اگر این نقل قول، از افرادی غیر رجالی و یا رجالیون غیر امامی بوده باشد و خود ایشان هم بررسی شخصی ننموده باشند، آنگاه با مشکلی جدی مواجه میشویم. از آنجا که این روایات، منقول از کتب اهل سنت هستند که بیشترینه روایات
1.. ر.ک: همان، ج۱۶، ص۴۹۲ _ که در سبب نزول بوده ومخالفت با دیگر روایات مهمترین دلیل رد حدیث است _ و ج۱۷، ص۱۰۶ _ که مخالفت با عقل علاوه برضعف سندی دلیل رد حدیث است _ و ج۷، ص۲۴۸ در باره دیه عاقله، که علاوه بر ضعف سندی، به مخالفت با قرآن هم اشاره شده است. نیز: همان، ج۲۱، ص۱۲۵؛ ج۲۸، ص۳۴۷ در باب وجوب نماز جمعه در زمان غیبت، به روایاتی که ضعف سند و متن با هم دارند، اشاره نموده و ضعف متنی آنها را شرح داده و روایات را رد نموده است.
2.. برای نمونه، ر.ک: همان، ج۱، ص۱۳۱؛ ج۳، ص۱۸۲؛ ج۷، ص۶۳؛ ج۸، ص۲۹۲ و...