منعکس کرده است. این تاریخ‌گذاری مشهورترین و رایج‌ترین نظر در باره زمان تولد رسول خدا صلی الله علیه وآله است.
_ دوشنبه دوازدهم رمضان
راوی اصلی این تاریخ‌گذاری معروف بن خَرَّبوذ (از اصحاب امام باقر و صادق علیهما السلام) است. زبیر بن بکار (م256ق) از محمد بن حسن بن زباله مخزومی، از عبد السلام بن عبد الله، از معروف بن خربوذ این روایت را نقل می‌کند. این تاریخ‌گذاری به «قول و نظر زبیر بن بکار» شناخته می‌شده است.۱ یعقوبی (م292ق) در تاریخ الیعقوبی به نقل از امام جعفر صادق علیه السلام تاریخ ولادت پیامبر را دوازدهم رمضان ذکر می‌کند.۲ او اسناد گزارش خویش را نیاورده، اما می‌توان ریشه و اساس آن را همان روایت معروف بن خربوذ دانست.
کلینی در باره تاریخ تولد پیامبر صلی الله علیه وآله از میان گزارش‌های مختلف، همان نظر مشهور (دوازدهم ربیع الاول) را پسندیده و به نظریات دیگر، با وجود این که به ائمه علیهم السلام منسوب شده، توجهی نکرده است. شبیری زنجانی معتقد است که نظر كلینی در این زمینه برگرفته از مآخذ سنیان است.۳
تاریخ پیشنهادی کلینی با پذیرش منابع شیعی مواجه نشده و به عنوان تاریخی كه عامه بدان اتكا می كنند، قلمداد شد و نویسندگان اندکی با کلینی همسویی کردند. مسعودی، نویسنده شیعی و ناشناخته كتاب اثبات الوصیة، قاضی نعمان (م363ق) و شیخ صدوق (م381ق) قدیمی‌ترین نویسندگان شیعی‌اند که ولادت پیامبر را هم‌چون کلینی در دوازده ربیع الاول ذکر کرده‌اند.۴ پس از این نویسندگان، تاریخ دیگری (هفدهم ربیع الاول) در منابع شیعی به عنوان تاریخ ولادت پیامبر پذیرفته شد.۵ شیخ مفید
1.. الاستیعاب، ج۱، ص۳۰؛ تاریخ مدینه دمشق،ج ۳، ص۶۹؛ الروض الانف، ج۲، ص۱۵۹؛ البدایة و النهایة،ج ۲،ص۲۶۱؛ عیون الأثر، ج۱، ص۳۳؛ امتاع الاسماع، ج۱، ص۶.
2.. تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۷.
3.. تحقیق در روز وفات پیامبر، ص۴؛ كتاب نكاح، ج۲۵، درس ۹۷۹ - ۹۹۵، ص۷۸۰۸.
4.. اثبات الوصیة، ص۱۱۴؛ شرح الاخبار، ج۱، ص۲۶۱؛ کمال الدین،ج ۱، ص۱۹۶؛ شیخ صدوق این تاریخ را به نقل از نویسنده متقدم شیعی ابان بن عثمان بجلی (م، ح ۱۷۰) نقل می‌کند. روایت منقول از ابان بن عثمان احمر _ که مشهور به خبر یوسف یهودی است _ در منابع پیش از صدوق، از جمله در تفسیر منسوب به قمی (ح ۳۲۹)،ج ۱، ص۳۷۳، فاقد عنصر زمان است و اشاره ای به سالروز ولادت پیامبر ندارد. از این رو، گمان می‌رود که آن تاریخ افزوده خود صدوق باشد.
5.. در منابع عامه قول هفدهم ربیع الاول برای تاریخ ولادت پیامبر شناخته شده نیست. ابو هلال عسکری (م ۳۹۵ق)، به نقل از ابو الحسن نسابه تولد پیامبر را در هفدهم این ماه (ذی ماه) نوشته است (ص۳۵) که در متن آن ابهام وجود دارد (قال أبو الحسن النسابة: رواه لنا أبو أحمد عنه ولد علیه السلام یوم الاثنین السابع عشر من ذی ماه).
