رويارويي امامان عليهم السلام با يک ارزش جاهلي - صفحه 27

الَّذِينَ يَذْكُرُونَ الله قِيَمًا وَ قُعُودًا وَ عَلي جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَّرُونَ في‌ خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ. رَبَّنَا إِنَّكَ مَن تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَ مَا لِلظَّلِمِينَ مِنْ أَنصَار؛
کساني كه در هر حالت (ايستاده، نشسته و خفتن)، خدا را ياد كنند و پيوسته در خلقت آسمان و زمين انديشه کرده و مي‌گويند: پروردگارا، اين دستگاه با عظمت را بيهوده نيافريده اي، پاك و منزّهي، ما را به لطف خود از عذاب دوزخ نگاهدار. اي پروردگار ما، هر كه را تو در آتش افكني، او را سخت خوار كرده اي و او ستم‌كار بوده و ستم‌گران را هيچ كس ياري نخواهد كرد.

تعبير «رَبَّنَا إِنَّكَ مَن تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ؛ پروردگار ما، هر كه را تو در آتش افكني، او را سخت خوار كرده اي» از زبان خردمندان بدان معناست که اگر انسان، اهل انديشه و تفکّر باشد، متوجّه اين حقيقت مي‌شود که ورود به جهنّم، مايه رسوايي، ننگ و خواري است. بنابر اين، چنين نيست که بتوان با پذيرش آتش جهنّم، از ننگ دور شد، بلکه با جهنّمي شدن، بدترين نوع ننگ، دامن انسان را مي‌گيرد.
در سوره توبه (آيه 63)، تصريح شده که دشمنان خدا و پيامبر براي هميشه جهنّمي مي‌شوند و اين، رسوايي و ننگ بزرگ است: أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحادِدِ الله وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّـمَ خالِداً فيها ذلِكَ الْخِزْيُ الْعَظيمُ.
در سوره مجادله (آيه 20) نيز دشمنان خدا و رسول را از زُمره ذليل ترين افراد دانسته است: إِنَّ الَّذينَ يُحَادُّونَ الله وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ فِي الْأَذَلِّينَ.
در سوره يونس (آيه 27)، در باره اهل جهنّم مي‌فرمايد: وَ الَّذينَ كَسَبُوا السَّيِّئاتِ جَزاءُ سَيِّئَةٍ بِمِثْلِها وَ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ما لَهُمْ مِنَ الله مِنْ عاصِمٍ كَأَنَّما أُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعاً مِنَ اللَّيْلِ مُظْلِماً أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فيها خالِدُونَ؛
امّا كساني كه مرتكب گناهان شدند، جزاي بدي به مقدار آن دارند و ذلّت و خواري، چهره آنان را مي پوشاند و هيچ چيز نمي‌ تواند آن‌ها را از (مجازات) خدا نگه دارد! (چهره هايشان آن چنان تاريك است كه) گويي با پاره هايي از شب تاريك، صورت آن‌ها پوشيده شده! آن‌ها اهل دوزخند و جاودانه در آن خواهند ماند!

در اين آيه، پوشانده شدن چهره جهنّميان از ذلّت و خواري، مشخّصه اهل جهنّم دانسته شده است. در برخي آيات، عذاب‌هاي اقوام طغيان‌گر، مايه ذلّت و خواري دنيايي کافران دانسته شده و تأکيد شده که ننگ و رسوايي عذاب آخرت از اين گونه عذاب‌ها، بزرگ‌تر است (بقره، آيه 85 و 114؛ طه، آيه 134؛ زمر، آيه 26؛ فصلت، آيه 16؛ مائده، آيه 33 و 41).

صفحه از 38