استخاره و اراده خداوند - صفحه 55

اين حديث، 1 به خاطر ابوعلي و اليسع قمي که هر دو مجهولند، ضعيف است.
مضمون اين حديث، با آن چه امروزه به عنوان استخاره با قرآن انجام ميشود، متفاوت است، امّا به نظر ميرسد مهم‌ترين مستند نقلي براي انجام چنين استخارهاي همين حديث است و منبع اصلي و كهن آن كتاب تهذيب الأحكام است.
از سوي ديگر، از امام صادق عليه السلام نهي از تفأل به قرآن وارد شده است: «لا تتفأل بالقرآن» ( الکافي، ج 2، ص 460، ح 7).
صاحب وسائل همين دو حديث را در باب «جواز الاستخارة بالقرآن بل استحبابها و کراهة التفأل به» آورده است. يعني وي بيش از يک حديث در جواز يا استحباب استخاره به قرآن نيافته است.
سيد بن طاووس، متوني را در کتاب فتح الأبواب تحت عنوان «فصل يتضمّن المشاورة لله ـ جلّ جلاله ـ بالمصحف المقدّس» آورده است که مضمون اكثر آن‌ها سفارش به تفأل زدن به قرآن است (ر.ک: فتح الأبواب، ص 278 و 279)، امّا هيچ يک از اين متون، منسوب به معصوم نيست و منبع موثّقي ندارد و سند قابل توجّه هم براي آن‌ها ذکر نکرده است؛ علاوه بر اين که با نهي از تفأل به قرآن، معارضه دارند. شايد منشأ بسياري از استخاره‌هاي متفاوتي كه امروزه بين عام و خاص متداول است، همين متون كتاب فتح الأبواب سيّد بن طاووس باشد.
وي در اين باب، تنها يک روايت از امام صادق عليه السلام خطاب به مفضّل بن عمر پيرامون خواندن نماز جعفر طيار و دعاي خاصي بعد از آن، جهت خواستن حاجتي مهم از خداي متعال آورده و بعد از آوردن اين روايت بدون آن که مطلب را به جايي مستند کند ميگويد:
صفة القرعة في المصحف: يصلي صلاة جعفر عليه السلام فاذا فرغ منها دعا بدعائها ثمّ يأخذ المصحف ثمّ ينوي فرج آل محمد بدء و عوداً، ثم يقول: اللهم إن كان في قضائك و قدرك أن تفرج عن وليك و حجّتك في خلقك في عامنا هذا و في شهرنا هذا، فأخرج لنا رأس آية من كتابك نستدل بها علي ذلك. ثم يعد سبع ورقات و يعد عشرة أسطر من ظهر الورقة السابعة و ينظر ما يأتيه في الحادي عشر من السطر، ثم يعيد الفعل ثانياً لنفسه فإنّه يتبين حاجته، إن شاء الله تعالي؛
توصيف قرعه به قرآن كريم: نماز جعفر عليه السلام را ميخواند. پس از نماز، دعاي خاص آن را هم بخواند. سپس قرآن را به دست گرفته و گشايش امر آل پيامبر را به طور

1.سند اين حديث عبارت است از «محمّد بن علي بن محبوب عن أحمد بن الحسن بن علي بن فضال عن أبيه عن الحسن بن الجهم عن أبي علي عن اليسع القمي».

صفحه از 61