حاضر است اين که خدا برخي را دوست دارد و نميخواهد در آخرت به گرفتاري‌هاي وحشتناک و نسبتاً پايدار مبتلا شوند، لذا آن‌ها را در دنيا به گرفتاري‌هاي گذرا و بسيار سبکتر از عقوبت‌هاي اخروي مبتلا ميسازد تا به اصطلاح پاک از دنيا بروند. در حديثي از امام صادق عليه السلام آمده است:
إذا أراد الله بعبد خيراً عجّل له عقوبته في الدنيا و إذا أراد بعبد سوءً أمسک عليه ذنوبه حتّي يوافي بها يوم القيامة؛
هر گاه خدا خير بندهاي را بخواهد، عقوبتش را به دنيا مياندازد و اگر بد بندهاي را بخواهد، گناهانش را نگه ميدارد تا روز قيامت آن‌ها را حسابرسي کند (همان، ج ۲، ص ۴۴۵، ح ۵).
در حديث ديگري نزديک به همين معنا، از امام صادق عليه السلام آمده است:
انّ الله اذا اراد بعبد خيراً فاذنب ذنباً اتبعه بنقمة و يذکّره الاستغفار و اذا اراد بعبد شرّاً فاذنب ذنباً اتبعه بنعمة لينسيه الاستغفار؛
همانا خداي متعال آن گاه که خير بندهاي را بخواهد، وقتي آن بنده مرتکب گناهي مي‌شود مشکلي براي وي پديد ميآورد و بدين وسيله استغفار را به ياد وي ميآورد. و اگر شرّ بندهاي را بخواهد، وقتي آن بنده گناهي ميکند نعمت‌ها به وي ارزاني ميدارد تا استغفار را فراموش کند. (همان، ص ۴۵۲، ح ۱)
5. شرح صدر (ظرفيت و تحمّل)
شرح صدر، ظرفيت و تحمّل بالا، به عنوان ابزاري بسيار مهمّ و کار آمد در ارتباطات اجتماعي و حتّي زندگي شخصي و خانوادگي مطرح است، در حدّي که حضرت موسي عليه السلام پس از دريافت حکم رسالت از طرف خدا، از او شرح صدر خواست.
با داشتن شرح صدر، شخص ميتواند در رفتارهاي اجتماعي و برقراري روابط، عاقلانه تصميم بگيرد و از به هم پيچيدگي آن‌ها جلوگيري کند تا گرفتار سردرگمي نشود.
در حديثي از امام صادق عليه السلام آمده است:
انَّ الله إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَيراً شَرَحَ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَإِذَا أَعْطَاهُ ذَلِكَ أَنْطَقَ لِسَانَهُ بِالْـحقِّ وَ عَقَدَ قَلْبَهُ عَلَيهِ فَعَمِلَ بِهِ، فَإِذَا جَمَعَ الله لَهُ ذَلِكَ تَمَّ لَهُ إِسْلَامُهُ وَ كَانَ عِنْدَ الله إِنْ مَاتَ عَلَي ذَلِكَ الْـحالِ مِنَ الْـمُسْلِمِينَ حَقّاً. وَ إِذَا لَمْ يرِدِ الله بِعَبْدٍ خَيراً وَكَلَهُ إِلَي نَفْسِهِ وَ كَانَ صَدْرُهُ ضَيقاً حَرَجاً فَإِنْ جَرَي عَلَي لِسَانِهِ حَقٌّ لَمْ يعْقَدْ قَلْبُهُ عَلَيهِ وَ إِذَا لَمْ يعْقَدْ قَلْبُهُ عَلَيهِ لَمْ يعْطِهِ الله الْعَمَلَ بِهِ، فَإِذَا اجْتَمَعَ ذَلِكَ عَلَيهِ حَتَّي يمُوتَ وَ هُوَ عَلَي تِلْكَ الْـحالِ كَانَ عِنْدَ الله مِنَ الْـمُنَافِقِينَ؛
هرگاه خدا خير بندهاي را بخواهد سينهاش را براي دريافت صحيح اسلام گشاده مي‌نمايد و زماني که چنين شد حق بر زبانش جاري شده و قلبش با آن گره ميخورد، پس در عمل
