استخاره و اراده خداوند - صفحه 60

مقدّرات به دست ميآيد. چنان چه در حديثي مکرّر از طريق معصومان عليهم السلام آمده است: «الدعاء يردّ القضاء المبرم؛ «دعا، قضاي محتوم را بر ميگرداند» (ر.ک: الخصال، ص 620؛ تحف العقول، ص 110؛ عدة الداعي، ص 17).
امّا استخاره با قرآن کريم که امروزه بر اساس مضمون چند روايت ضعيف، به طور گسترده در جامعه مذهبي رواج يافته و به گونههاي مختلف انجام ميشود، (آن چه امروزه متداول است اين است كه بعد از گفتن ذكر خاصي كه آن هم متفاوت است، برخي سوره حمد ميخوانند و برخي سوره توحيد و برخي هر دو را با تعدادي متفاوت، برخي همراه با صلوات و برخي بدون آن، برخي همراه دعايي كه معناي تفأل به قرآن را در بر دارد: اللهم انّي تفألت بكتابك...، و برخي با دعايي ديگر و برخي بدون دعايي خاص. برخي زمان خاصي را براي استخاره با قرآن در نظر ميگيرند و برخي مقيّد به زمان خاص نيستند و هر وقتي را براي آن مناسب ميدانند. البته براي هيچ يك از آن‌ها ذکرهاي پيش‌گفته، مستند نقلي از طرف پيامبر و اهل بيت گرامش عليهم السلام يافت نشده است. هر كسي بر اساس تجربه شخصي و يا آموختهاي ويژه از اساتيدش و يا آن چه به قلبش خطور كرده، ذكر خاصي را براي استخاره با قرآن به كار ميبَرد و سپس قرآن را گشوده به اوّلين آيه از صفحه سمت راست نظر كرده ـ و برخي نيز هفت ورق از آن ميشمرند و... ـ و آن چه از آيه ميفهمد را به عنوان خوب يا بد بودن عملي كه نيّت كرده به كار ميبندد. البته برداشت افراد نيز متفاوت است. برخي بر اساس امر و نهي آمده در آيه و يا وعده و وعيد و يا بهشت و دوزخي كه در آيه ذكر شده، خوب و بد انجام كاري را كه نيّت شده ميفهمند و برخي بر اساس آن چه در آخر آيه آمده است و برخي بر اساس معنا و مضمون كل آيه، مطلبي را برداشت ميكنند) موجب تغيير در قضا و قدر الهي نميشود. هيچ دليل عقلي و نقلي، بر تأثير اين گونه استخاره بر مقدّرات الهي يافت نشد و شايد بتوان گفت اصليترين فايده آن خارج کردن شخص متحير از سرگرداني و تحير است. البته شخص با اين عمل ميتواند دو چيز را نيت کند. يکي، بيرون رفتن از تحيري که نه عقل خودش و نه مشورت با ديگران توانسته او را از تحير رها كند. دوم، اين که از خدا بخواهد هر طرف از انجام يا ترک آن کار مطلوبيت بيشتري نزد او دارد، از طريق استخاره با قرآن به وي بنماياند. آن چه مسلّم است آن که هيچ يک از اين دو، تغييري در مقدّرات الهي در مورد فرد استخاره گيرنده ايجاد نکرده بلکه در واقع همان انجام يا ترک کاري را که از طريق استخاره با قرآن برميگزيند، براي وي مقدّر شده بوده و حتي انتخاب از طريق استخاره نيز براي وي مقدّر بوده و تنها با استخاره از حالت دودلي خارج شده و همان مقدّر خود را انتخاب نموده است.

صفحه از 61