عبقات الأنوار و علامه مير حامد حسين - صفحه 66

2. سيد دل‌دار علي نقوي نصيرآبادي، صاحب خاتمة الصوارم.
3. سيد محمّد بن سيد دل‌دار علي، ملقّب به سلطان العلماء (م 1284ه) که صاحب دو اثر، يکي به عربي و ديگري به فارسي، به نام البوارق الموبقه.
4. سيد جعفر ابو علي خان بن غلام علي موي بنارسي، صاحب برهان ‌الصادقين.
5. والد صاحب‌ عبقات، سيد محمّد قلي، صاحب برهان السّعادة.
6. سيد مفتي محمّد عباس موسوي تستري جزائري (م1306ه)، استاد صاحب‌ عبقات، صاحب الجواهر العبقرية (ر.ک: تراثنا، ش 1، ص 124).

جايگاه کتاب نزد بزرگان

عالمان بسياري، اين کتاب و روش آن را ستوده‌اند. علامه بزرگ شيعه، صاحب الغدير، علامه اميني، در باره جايگاه عبقات الأنوار مي‌گويد:
بوي دل‌پذيرش در تمامي جهان پيچيده و آوازه‌اش از باختر تا خاور را گرفته است. هر کس آن را ديده دانسته که کتاب اعجازآميز روشن‌گري است که هيج باطلي در آن راه ندارد و من در نوشتن الغدير از دانش‌هاي با ارزش نهفته در آن بهره فراوان بردم (موسوعة الغدير، ج 1، ص 322؛ پژوهش‌هاي حوزه، ش3، ص 124).
در باره عظمت کار صاحب‌ عبقات و جايگاه کتاب وي، همين بس که بدانيم بعد از چاپ کتاب تحفة إثني عشريه، هر کتابي در ردّ آن نوشته شد، از سوي پيروان مولوي عبد العزيز دهلوي، هم‌چون حيدر علي فيض آبادي، محمد رشيد الدين دهلوي و... پاسخ داده مي‌شد، ولي با ظهور رديه علامه مير حامد حسين، کسي قدرت پاسخ‌گويي به آن را نداشت و تا کنون شنيده نشده است که کتابي در رد عبقات الأنوار از ناحيه مخالفان نوشته شده باشد و اين نشان از قوّت کار مير حامد حسين و عجز مخالفان در پاسخ به آن دارد (خلاصة عبقات الأنوار، ج 1، ص 128).

کارهاي صورت گرفته بَر «عبقات الأنوار»

1. نخستين تحقيق در مورد کتاب عبقات الأنوار، از سوي مولانا بروجردي در سال 1404هجري صورت گرفت. طبق گفته محقّق، آن چه سبب شد تا او دست به چنين کاري زند، چاپ پر غلطي بود که حدود يک صد سال پيش از آن شده بود که نياز مبرم به تصحيح و تحقيق داشت (عبقات الأنوار في إمامة ائمّة الأطهار، ج 1، ص 16). همين کتاب، در سال 1416 هجري توسّط سيد محسن امين عاملي، تعريب شد و با چاپي منقّح از سوي دفتر انتشارات اسلامي به زيور طبع آراسته گرديد.
2. دومين کار، از سوي آية الله ميلاني انجام شد. از آن جا که اصل کتاب به زبان فارسي رايج قرن سيزدهم در هندوستان نوشته شده، استفاده از آن براي فارسي‌زبانان امروزي و

صفحه از 77