ابن منظور در مختصر‌نويسي خويش كه اصلاً به نقل اسانيد پاي بند نيست، نسبت به متون متشابه نيز روش تلخيص را پيش گرفته و از ميان اين متون متشابه، كامل‌ترين و بهترين متن را انتخاب و نقل كرده و ساير متون را هم‌راه اسانيد حذف كرده است.

مبناي ابن منظور

اكنون كه با آيين‌نامه نانوشته ابن منظور آشنا شديم، وقت آن است كه مبناي او را استخراج كنيم.
او در گزيده‌نويسي خويش سعي نموده تا كمال دقّت را در حفظ امانت از خود به نمايش گذارد.
مبناي اصلي وي بر اين قاعده استوار است كه «انتظار مخاطب» را از كتاب تاريخ دمشق پاسخ‌گو باشد. بنا بر اين، بدون انگيزه هاي آلوده، سعي كرده تمام پايه ها و بنيان هاي كتاب مبدأ را حفظ كند.
البته او در اين تلاش، كتاب تاريخ دمشق را از يک كتاب رجالي ـ حديثي تا حدودي دور ساخته، امّا گزارش هاي آن را تا آن جا كه مختصر‌نويسي اقتضا مي كند حفظ كرده است.
مثلاً در همان ترجمه امام باقر عليه السلام نام، نسب (مختصر)، ويژگي سياسي و كلماتي را كه از ايشان به عنوان گزارش گر تراث نبوي هست، را بيان كرده است. و حتي مطالبي را كه بزرگان عصر آن حضرت، در رثاي ايشان گفته اند را نيز آورده است (قال عبد الله بن عطاء: ما رأيت العلماء عند أحد اصغر علما منهم عند أبي جعفر. لقد رأيت الحكم عنده كأنّه متعلّم. قال عبد الله بن يحيي البزار: رأيت علي أبي جعفر محمّد بن علي، إزاراً أصغر، و كان يصلّي كلّ يومٍ و ليلة خمسين ركعةً بالمكتوبة).

حجم

چنان چه گذشت، مختصر تاريخ دمشق، يک سوم كتاب تاريخ مدينه دمشق است. و اين تلخيص در تمام بخش ها تقريباً هويدا‌ست. مثلاً در كلّيات جلد اوّل در باره شام، ابن منظور 197 صفحه متن را به 61 صفحه و مطالب 32 صفحه اي ابن عساكر را در بخش ترجمه امام باقر عليه السلام به 10 صفحه رسانده است. حجم كلي صفحات چاپ شده دو اثر نيز مؤيّد همين ادّعاست.