يعني او با نوع عمل خود، نوع حزن را مشخص مي‌نمايد. اگر فرد با از دست دادن مطلوب خود، بي‌تاب و بي قرار گردد و فراتر از آن حدودي که شريعت مجاز شمرده است، محزون شود، حزنش منفي، و اگر راضي به خواسته حضرت حق باشد و صبر پيشه کند، حزنش، مثبت خواهد بود.
ارتباط بين حزن و عمل انسان، درکلام امام صادق عليه السلام چنين بيان شده است: «لاتَعُدنَّ مُصيبةٌ أعطيتَ عَليها الصَّبر إستوجَبتَ عَليها مِن الله ثَواباً بِمُصيبَة، انَّما المَصيبةُ الَّتي يحرِمَ صَاحِبَها أجَرها و ثوابَها اذا لم يصبِر عنَد نُزولِها؛ (ميزان الحکمه، ح ۱۰۰۷۹) مصيبتي را که نعمت صبر در برابر آن به تو داده شده و به سبب آن مستوجب ثواب الهي هستي، هرگز مصيبت به شما نياور، بلکه مصيبت آن است که مصيبت‌ديده بر اثر ناصبري، از اجر و ثواب محروم گردد».
البته داشته‌ها و حزن منفي ناشي از آن، دو قسم است. يکي آن داشته‌هايي که انسان از دست مي‌دهد و به دليل شدّت علاقه و دل‌بستگي به آنها، دچار حزن مي‌شود، و ديگر آن داشته‌هايي که هنوز از دست نداده ولي غصّه از دست دادن آنها را مي‌خورد.
حزن بر داشته‌هاي از دست‌رفته. مصداق روايي اين حزن در کلام حضرت علي عليه السلام چنين نشان داده شده است: «الدّهرُ، يومانِ يومٌ لَکَ وَ يومٌ عَليکَ، فاذَا کانَ لَکَ فَلاتَبطِروَ، اذا کَانَ عَليکَ فَلا تَحَزَن، فَبِکليهِما فَتَختَبِر؛ (بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۱۳) دنيا دوروز است. روزي که به سود تو و روزي که به زيان تو است. وقتي روزگار به سود تو بود، پايکوبي نکن و چون به زيان تو شد، اندوهگين مباش که با هر دوي آنها آزمايش مي‌شوي».
در حديث ديگر از حضرت امير عليه السلام چنين بيان شده است: «مَن عَرَفَ الدُّنيا، لَم يحزُن عَلي مَا أصَابَه؛ (غرر الحکم، ح ۸۹۳۵) هر آن که دنيا را شناخت، به آن چه بدو رسيد اندوهگين نشد».
اين روايت بليغ، نه تنها به حزن‌آور بودن مصيبت‌ها و داشته‌هاي از دست‌رفته اشاره دارد، بلکه به يکي از راه‌هاي پيشگيري و يا درمان بيماري افسردگي نيز مي‌پردازد. اگر فرد مبتلاي به عوامل حزن، دنياشناس باشد، از حزن و اندوه نسبت به آن ايمن خواهد بود و ديگر در بلاها و مصائب عنان از کف نخواهد داد.
از جمله نمونه‌هاي تاريخي که در صدر اسلام وجود دارد، مي‌توان به سالي که حضرت خديجه و حضرت ابوطالب عليهما السلام از دنيا رفتند اشاره کرد. پيامبر صلي الله عليه و آله با از دست دادن اين دو پشتوانه مهم و دل‌سوز خود، اندوهگين شد و آن سال را عام الحزن ناميد. ( لسان العرب، ج 13، ص 112) سؤال اين است که آيا پيامبر صلي الله عليه و آله گوشه‌گير شد و در فراغ عموي خود و همسر فداکارش زانوي غم بغل گرفت؟ آيا با وجود اين حادثه سخت در آن شرايط و امتحان دشوار، اسلام و پيشرفت آن متوقّف شد؟ خير، هرگز چنين نشد. پيامبر و مسلمانان، بعد از اقامه عزا دو باره با استقامت و
