کار مضاعف و همّت مضاعف در سخن و سيره پيشوايان دين - صفحه 207

بر اين اساس، مراد رهبر فرزانه انقلاب از شعار «کار مضاعف، همّت مضاعف»، بالا بردن بهرهوري در کارهاست. بهرهوري، يعني بهرهمندي از همه امکانات به بهترين روش و کم کردن هزينهها براي به دست آوردن محصول بيشتر و بازدهي بالاتر. به عبارت ديگر، ميانگين پيشرفت کار در همه حوزههاي تلاش فردي و اجتماعي، رو به افزايش باشد.
کارشناسان اقتصادي و اجتماعي، براي جوامع مختلف بشري از جهت کار، مطالعه و... ميانگينهايي را به دست آوردهاند که بعضاً ميزان بهرهوري آن‌ها بسيار پايين است. مثلاً سرانه مطالعه در ميان مردم کشورهاي مختلف، از چند دقيقه در روز تا دو يا سه ساعت است. يا ميانگين کار مفيد در هر شيفت کاري يک کارمند يا کارگر در کشورهاي مختلف نيز به همين صورت متفاوت است.
به گمان، نظر معظّم له در اعلام شعار کار مضاعف، همّت مضاعف، بالا بردن اين ميانگينها و سرانهها در حوزه کار، عزم و تلاش است.
به اين معنا که مثلاً در يک اداره انتظار ميرود با کاربرد بودجه و نيروي کار يک‌سان و متناسب با سال قبل، در سال جاري دستاوردي مضاعف و بيشتر از سال قبل داشته باشند. در اين زمينه، روايات و آموزههاي ديني که مسلمين را به کار بيشتر و به دست آوردن محصول بالاتر دعوت ميکند، مناسب و قابل ذکر است.

احترام به کارگر

در فرهنگ اسلامي، کار مفيد و سازنده وسيله‌اي مشروع براي دست‌يابي به اهداف جامعه اسلامي است. بنا بر اين، هر نوع کاري که مفيد و در جهت برآورده ساختن نيازها و اهداف مشروع جامعه باشد، قابل تشويق و تحسين است. بر اين اساس است که در سيره پيشوايان دين، کارگر شأن و منزلت خاصي دارد و احترام به او تأکيد و سفارش شده است.
سيره عملي پيامبر صلي الله عليه و آله نمونه بارزي از احترام به کارگر و بزرگ‌داشت مقام اوست. انس بن مالک، به يک مورد اشاره مي‌کند:
إنّ رسول الله صلي الله عليه و آله لما اقبل من غزوة تبوک، استقبله سعد الانصاري، فصافحه النّبي صلي الله عليه و آله ثم قال له: ما هذا الذي اکنب يديک؟ قال: يا رسول الله، اضرب بالمر و المسحاة، فانفقه علي عيالي. فقبّل يده رسول الله صلي الله عليه و آله و قال: هذه يد لا تمسّها النّار؛
زماني که رسول اکرم صلي الله عليه و آله از جنگ تبوک برگشت، سعد انصاري به استقبال آمد. حضرت با او مصافحه کرد و دست سعد را زبر و خشن ديد. فرمود: چه صدمه و آسيبي به دستت رسيده است؟ عرض کرد: يا رسول الله، من با طناب و بيل کار مي‌کنم و درآمدم را خرج معاش خانواده‌ام مي‌نمايم. رسول اکرم دست او را بوسيد و فرمود: اين دستي است که آتش با آن تماس پيدا نمي‌کند. ( اسد الغابة، ج ۲، ص ۲۶۹)

صفحه از 223