اسلامی نیز بهره‌ می‌گیرد.

طالقانی قایل به این است که باید با قرآن در صحنه‌های مختلف اجتماعی حضور داشت. عصر او نیز عصر حساسِ نیمه قرن بیستم و کشش و کوشش‌های مختلف سیاسی و مبارزاتی در ایران و سرزمین‌های اسلامی است. طالقانی در گیرودار مبارزه و تبعید دست به بررسی آیات و برگزاری مجالس درس و بحث و قلم زدن در باره آیات در نقاط مختلف اعم از خانه و حبس و تبعید و سفر و حضر زده است. عصر تفسیرنگاری فارسی با سید محمود طالقانی و کوشش قرآنی و نوع نگاه او به مقوله قرآن و تفسیر، وارد فضای جدیدی می‌شود. طالقانی قایل به ضرورت تحول در علوم دینی و گفتمان قرآنی و نیز نگاه عصری و اجتماعی به قرآن است. او این نگاه را در بررسی‌های روایی خود نیز از دست نمی‌دهد.

آیة‌الله طالقانی از حدیث برای تبیین آیات قرآن، پس از فراغ از ارائه تحلیل و تدبر خود از آیات بهره می‌گیرد، اما اصراری بر درج تفاصیل فقهی ذیل آیات احکام ندارد.

عصر طالقانی، عصر اوج‌گیری کوشش‌های صهیونیسم جهانی و بارز شدن تدریجیِ درگیری‌های میان جهان اسلام و جهان غرب است. از همین رو، نگاه طالقانی به مقوله اسرائیلیات نیز نوعی ویژگی و خصوصیت می‌یابد. او «اسرائیلیات» و ضرورت نقد آن را فراتر از آنچه در منابع قرون پیشین آمده می‌یابد.

شیوه حدیث‌گزاری وی از برخی نقدها برکنار نیست؛ از جمله این موارد ذکر برخی داستان‌های نادرست و نیز آوردن برخی روایات بدون منبع است. حالت اخیر، بیشتر ناشی از عدم ثبات و سکون وی در گیرودار مبارزات و حبس و تبعید است. با این‌همه نوآوری‌های طالقانی بر نقاط ضعف او در زمینه حدیث‌گزاری برتری دارد.

کتابنامه

_ قرآن کریم، خط رأفت الارزنجانی، انصاریان، قم، 1373ش.

_ ‌ابوذر زمان، شاهد یاران _ یادمان آیة‌الله طالقانی)، دوره‌ جدید، شماره22، بنیاد امور ایثارگران و جانبازان، شهریور 1386.

_ الاتقان فی علوم القرآن، عبدالرحمن بن ابی‌بکر سیوطی، دارالکتب العلمیة، بیروت: 1411.

_ الاصول‌ من‌ الکافی، محمّدبن‌یعقوب کلینی‌، تصحیح‌ استاد علی‌اکبر غفّاری‌، دارالکتب‌ الاسلامیه‌، 1363‌.

_ التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، محمد هادی معرفت، دانشگاه علوم اسلامی