روایاتی که فقر را نکوهش کرده است و از فقر باز داشته‏اند؛ از قبیل: «کاد الفقر أن یکون کفراً»^۱ و «الفقر أشد من القتل»^۲ و «الفقر یخرس الفطن عن حجته و المقلّ عذیب فی بلدته»^۳ و دیگر روایات^۴ که قول ابو عبید (فقر اخروی) را توجیه می‏کند، و دسته دوم، روایات مدح فقر؛ مانند: «الفقر فخری و به أفتخر علی سائر الانبیاء»^۵ و «الفقر أزین للمؤمن من العذار علی خد الفرس»^۶ و روایات دیگر که گاه فقر را بر غنی ترجیح داده‏اند.^۷ روایت مورد بحث نیز در صورت تفسیر به فقر دنیوی همین مفهوم را دارد.

باید توجه داشت که مقصود از فقر در احادیث تنها فقر مادی نیست؛^۸ هر چند فقر در روایت استعداد فقر، مادی است، با این نکته وارد بررسی این تعارض ظاهری می‌شویم:

راغب برای فقر چهار گونه استعمال بیان می‌کند: 1. وجود حاجت ضروری که ویژگی هر موجود دنیایی است، که فرمود: «أنتم الفقراء إلی الله» 2. عدم مقتنیات یعنی همان نداری: «إنما الصدقات للفقراء و المساکین». 3. فقر نفس که همان حرص است در مقابل غنای نفس که قناعت است: «کاد الفقر أن یکون کفراً. 4. فقر و نیاز به خدا که فرمود: «اللهم أغننی بالافتقار إلیک...».^۹

لذا می‌توان در مجموع نتیجه گرفت: فقر مادی بذاته هرگز مورد تأیید نیست و در اسلام کاملاً نفی شده است و به تلاش در رفع آن سفارش شده است تا جایی که این تلاش باعث خروج از مسیر شرع و حدود الهی نگردد، و الا این فرار از فقر از خود فقر بدتر است. از این روی، اگر فقر به دلیل حفظ حدود الهی و پایبندی به حق عارض شده باشد، این فقر ممدوح است، برای چنین فقری عنوان فقر هدف‌دار^۱۰ مناسب است؛ یعنی فقری که به سبب گذر نکردن از حدود و وظیفه و حفظ ایمان پیش آمده باشد. برخی روایات که این