ابومخنف و بررسی اسنادی و محتوایی اثر او «مقتل الحسین علیه السلام» - صفحه 69

نامه تملق نویسندگان دیده می‌شود. آنها در نامه خود می‌گویند:

اما بعد، همه جا سر سبز شده و میوه‌ها رسیده و چاه‌ها پر آب شده، اگر خواهی بیا که سپاه تو آماده است و سلام بر تو باد.

ملاحظه می‌شود که بیان نامه بسیار ادبی و خالی از ارادت روحانی نویسندگان است.۱

ابو مخنف با نقل متن نامه‌ها، به خواننده به طور غیر مستقیم می‌نمایاند که امام حسین _ علیه السلام _ به نامه دوم پاسخ داده است. قراین موجود در نامه امام حسین بیان‌گر این امر هستند. این قراین عبارت‌اند از:

1. ارسال پاسخ نامه به دست سعید بن عبدالله حنفی و هانی بن هانی سبیعی که پیک‌های نامه دوم بودند.

2. به کارگیری الفاظ مشابه متن نامه ارسالی توسط کوفیان. امام در نامه خود می‌نویسد: «بسم الله الرحمن الرحیم من حسین بن علی _ علیه السلام _ الی الملأ من المؤمنین و المسلمین» که کاملاً مشابه متن نامه دوم است و حاکی از اضطرار و اصرار شیعیان کوفه است.

جزئیات مسنجم کننده اثر

ابومخنف به هنگام توصیف محفل کوفیان در حضور مسلم، سخنان عابس بن شبیب شاکری را نقل می‌کند. با قرار دادن سخنان عابس در کوفه و در روز عاشورا در کنار یکدیگر، خواننده این نکته را به وضوح ملاحظه می‌کند که سیاق بیان هر دو عبارت به یک نحو است و هر دو متن مبیّن مرام عابس بن شبیب هستند.

این تشابه سیاق، عامل انسجام اثر است. عابس در کوفه می‌گوید:

اما بعد، من تو را از کار دیگران خبر نمی‌دهم و نمی‌دانم در دل چه دارند و از جانب آنها وعده فریبنده نمی‌دهم. به خدا از چیزی که دربارة آن تصمیم گرفته‌ام سخن می‌کنم! وقتی دعوت کنید، می‌پذیرم، همراه شما با دشمنتان می‌جنگم و با شمشیر از شما دفاع می‌کنم تا به پیشگاه خدا روم و از این کار جز ثواب خدا چیزی نمی‌خواهم.۲

و در روز عاشور خطاب به امام حسین _ علیه السلام _ می‌فرماید:

1.. همان.

2.. همان، ج۴، ص۲۶۴.

صفحه از 85