پیکان اتهام را به سمت ابن لهیعه نشانه رفته است.^۱

مختار ثقفی و آغاز جعل حدیث!

‏‏عمر فلاته پس از نقد دیگر آرا در باره آغاز پیدایش احادیث موضوع، با استناد به بعضی گزارش‏‏های تاریخی، ثلث سوم قرن اول هجری را زمان پیدایش احادیث دروغین و مختار ثقفی را نخستین واضع حدیث معرفی کرده است.^۲ لکن نظر مختارِ عمر فلاته دارای لغزش‏‏هایی است که پذیرش آن را با دشواری مواجه ساخته است. از جمله آن که وی در نقد آرای گذشته پیوسته بر این نکته اصرار می‏ورزید که برای اثبات آغاز پیدایش وضع حدیث باید دلیل مشخصی با جزئیات: واضع حدیث، متن حدیثِ موضوع و زمان وضع وجود داشته باشد تا بتوان زمان وقوع جعل حدیث را تعیین کرد؛^۳ حال آن‌ که خود در اثبات مدعای خویش این شرایط را رعایت نکرده و به متونی استناد کرده است که فاقد چنین خصوصیاتی است:

نخستین حادثه‏ای که بر جعل حدیث دلالت دارد، خبری است که ابن جوزی به سند خود از ابی انس حرانی نقل کرده است. او آورده است: مختار ثقفی به مردی از اصحاب حدیث گفت: برای من حدیثی از پیامبر بساز که من بعد او خلیفه و خونخواه فرزندش خواهم شد و این ده هزار درهم و خلعت و مرکب و خادم جزای تو، آن مرد پاسخ داد: دروغ بر پیامبر نه! اما هر یک از اصحاب پیامبر را که خواهی انتخاب کن و هر مقدار که خواهی از پاداشت بکاه، مختار گفت: بر حدیث از پیامبر اصرار دارم، مرد گفت: لکن عذابش نیز سخت‏تر است.^۴

چنان که پیداست، روایتی که مستند عمر فلاته قرار گرفته است، بر مدعای مورد نظر (وضع حدیث توسط مختار) دلالت ندارد، بلکه تنها از تصمیم و تحریض مختار بر جعل