10 ـ شايسته‏ترين الگو

1

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اِنَّما بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَكارِمَ الاَْخْلاقِ؛^۱

۰.من تنها برانگيخته شده‏ام تا اخلاق بزرگوارانه را به كمال رسانم.

2

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.ألا اُخْبِرُكُمْ بِاَشبَهِكُم بى؟ قَالوا: بَلى يا رَسولَ اللّه‏ِ. قالَ: اَحسَنُكُم خُلقا وَ اَليَنُكُم كَنَفا وَ اَبَرُّكُم بِقَرَابَتِهِ وَ اَشَدُّكُم حُبّا لاِِخوانِهِ فى دينِهِ وَ اَصبَرُكُم عَلَى الحَقِّ وَ اَكظَمُكُم لِلغَيظِ وَ اَحسَنُكُم عَفْوا وَ اَشَدُّكُم مِن نَفْسِهِ اِنْصافا فِى الرِّضا وَ الْغَضَبِ؛^۲

۰.آيا شما را از شبيه‏ترينتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمودند: هر كس خوش اخلاق‏تر، نرم‏خوتر، به خويشانش نيكوكارتر، نسبت به برادران دينى‏اش دوست‏دارتر، بر حق شكيباتر، خشم را فروخورنده‏تر و با گذشت‏تر و در خرسندى و خشم با انصاف‏تر باشد.

3

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اَلا اُخْبِرُكُمْ بِاَبْعَدِكُمْ مِنّى شَبَها؟ قَالُوا: بَلى يا رَسولَ اللّه‏ِ. قالَ: اَ لْفاحِشُ الْمُتَفَحِّشُ الْبَذى‏ءُ، اَ لْبَخِيلُ، اَ لْمُخْتَالُ، اَ لْحَقودُ، اَ لْحَسُودُ، اَ لْقاسِى الْقَلْبِ، اَ لْبَعِيدُ مِنْ كُلِّ خَيْرٍ يُرْجى، غَيْرُ المَاْمونِ مِنْ كُلِّ شَرٍّ يُتَّقى؛^۳

۰.آيا شما را از كم شباهت‏ترينتان به خودم آگاه نسازم؟ عرض كردند: چرا، اى رسول خدا! فرمودند: زشتگوىِ بى‏آبروىِ بى‏شرم، بخيل، متكبر، كينه‏توز، حسود، سنگدل، كسى كه هيچ اميدى به خيرش و امانى از شرش نيست.

4

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اِنّا اُمِرْنا مَعاشِرَ الاَنْبياءِ بِمُداراةِ النّاسِ، كَما اُمِرْنا بِاِقامَةِ الفَرائِضِ؛^۴

۰.ما پيامبران، همان‏گونه كه به برپا داشتن واجبات مأمور شده‏ايم، به مدارا كردن با مردم نيز مأمور شده‏ايم.

5

در حديث:

۰.اِنَّ النَّبىَّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله كانَ يُحِبُّ الفالَ الحَسَنَ وَ يَكْرَهُ الطِّيَرَةَ؛^۵

۰.پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فال خوب را دوست داشتند و از فال بد، بدشان مى‏آمد.

6

اَنَس:

۰.كانَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله اِذا فَقَدَ الرَّجُلَ مِنْ اِخْوانِهِ ثَلاثَةَ اَيّامٍ سَأَلَ عَنْهُ، فَاِنْ كانَ غائِبا، دَعا لَهُ وَ اِنْ كانَ شاهِدا زارَهُ وَ اِنْ كانَ مَريضا عادَهُ؛^۶

۰.رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله هرگاه يكى از اصحاب خود را سه روز نمى‏ديدند از حال او جويا مى‏شدند، آنگاه اگر در سفر بود، دعايش مى‏كردند و اگر در شهر بود به ديدارش و اگر مريض بود، به عيادتش مى‏رفتند.

7

امام صادق عليه‏السلام:

۰.مَا كَلَّمَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله اَلْعِبادَ بِكُنْهِ عَقْلِهِ قَطُّ، قَالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: اِنّا مَعاشِرَ الاَْنْبياءِ اُمِرْنا اَنْ نُكَلِّمَ النّاسَ عَلى قَدْرِ عُقولِهِمْ ؛^۷

۰.رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله هرگز با مردم به اندازه عقل خود سخن نگفتند و فرمودند: ما پيامبران مأموريم كه با مردم به اندازه عقل و فهمشان سخن بگوييم.

8

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اَوصانى رَبّى بِسَبعٍ: اَوصانى بِالاِْخلاصِ فِى السِّرِّ وَ الْعَلانيَةِ وَ اَن اَعْفُوَ عَمَّن ظَلَمَنى و اُعْطىَ مَن حَرَمَنى و اَصِلَ مَنْ قَطَعَنى و اَن يَكونَ صَمْتى فِكْرا وَ نَظَرى عِبَرا؛^۸

۰.پروردگارم هفت چيز را به من سفارش فرمود: اخلاص در نهان و آشكار، گذشت از كسى كه به من ظلم نموده، بخشش به كسى كه مرا محروم كرده، رابطه با كسى كه با من قطع رابطه كرده، و سكوتم همراه با تفكّر و نگاهم براى عبرت باشد.

9 پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اَقْرَبُكُمْ غَدا مِنّى فِى الْمَوْقِفِ اَصْدَقُكُمْ لِلْحَديثِ وَ اَدّاكُمْ لِلاَْمانَةِ وَ اَوفاكُمْ بِالْعَهْدِ وَ اَحْسَنُكُمْ خُلْقا وَ اَقْرَبُكُمْ مِنَ النّاسِ؛^۹

۰.نزديك‏ترين شما به من در قيامت: راستگوترين، امانتدارترين، وفادارترين به عهد و پيمان، خوش اخلاق‏ترين و نزديك‏ترين شما به مردم است.

10

ابى سعيد الخدرى:

۰.كانَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله اَشَدَّ حَياءً مِنَ العَذراءِ فى خِدْرِها. و كانَ اِذا كَرِهَ شَيئا عَرَفْناهُ فى وَجْهِهِ؛^۱۰

۰.رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله از دختران پشت پرده با حياتر بودند، و اگر چيزى را دوست نمى‏داشتند، از چهره‏شان مى‏فهميديم.