36 ـ تجربه

1

امام على عليه‏السلام:

۰.خَيْرُ مَنْ شاوَرْتَ ذَوُو النُّهى وَالْعِلْمِ، وَ اُولُو التَّجارِبِ وَ الْحَزْمِ؛^۱

۰.بهترين مشاوران، دارندگان عقل، علم، تجربه و دورانديشى‏اند.

2

امام على عليه‏السلام:

۰.ـ لابنهِ عليه‏السلام ـ: فَبادَرْتُك بِالأَدَبِ قَبْل أَنْ يَقْسوَ قلبُكَ وَيَشتغِلَ لُبُّكَ لتَستَقْبِلَ بجِدِّ رأيِكَ من الأمرِ ما قَد كَفاكَ أهلُ التَّجارِبِ بُغيَتَهُ وتَجرِبَتَهُ، فتكونَ قد كُفِيتَ مَؤونَةَ الطَّلَبِ وعُوفِيتَ مِن عِلاجِ التَّجرِبَةِ ؛^۲

۰.ـ در سفارش به فرزند بزرگوارش ـ فرمود: پيش از آن كه دلت سخت و فكرت مشغول گردد به تربيت تو پرداختم تا با انديشه استوارت به امورى كه خداوندانِ تجربه آنها را جسته‏اند و آزموده‏اند روى آورى و بدين‏سان رنج‏جستجو از تو برداشته شود و از دست زدن به تجربه معاف گردى.

3

امام على عليه‏السلام:

۰.مَن قَلّتْ تَجرِبَتُهُ خُدِعَ، مَن كَثُرَتْ تَجرِبتُهُ قَلَّتْ غِرَّتُهُ ؛^۳

۰.هر كه تجربه‏اش اندك باشد، فريب مى‏خورَد و هر كه پر تجربه باشد، كمتر فريب مى‏خورَد.

4

امام على عليه‏السلام:

۰.مَن أحْكَمَ التَّجارِبَ سَلِمَ مِن المَعاطِبِ، مَن غَنِيَ عَنِ التَّجارِبِ عَمِيَ عنِ العَواقِبِ ؛^۴

۰.هر كس بدرستى تجربه آموزد از هلاكت‏ها جان سالم به در مى‏برد و هر كس از تجارب بى‏نيازى جويد عواقب امور را نمى‏بيند.

5

امام على عليه‏السلام:

۰.رأيُ الرّجُلِ على قَدْرِ تَجرِبَتِهِ ؛^۵

۰.انديشه مرد به اندازه تجربه اوست.

6

امام على عليه‏السلام:

۰.الظَّفَرُ بالحَزْمِ، والحَزْمُ بالتّجارِبِ ؛^۶

۰.پيروزى با دورانديشى به دست مى‏آيد؛ و دور انديشى با تجارب.

7

امام صادق عليه‏السلام:

۰.لا يَطْمَعنَّ... القليلُ التَّجرِبةِ المُعْجَبُ برأيِهِ في رِئاسةٍ ؛^۷

۰.... شخص كم تجربه خود رأى، هرگز نبايد به هيچ رياستى طمع بندد.

8

امام على عليه‏السلام:

۰.لولا التَّجارِبُ عَمِيَتِ المَذاهبُ، وفي التَّجارِبِ عِلمٌ مُسْتَأنَفٌ ؛^۸

۰.اگر تجربه‏ها نبود، راه‏ها پوشيده مى‏ماند. و در تجربه [كردن]هاست كه دانش جديد به دست مى‏آيد.

9

امام على عليه‏السلام:

۰.التَّجارِبُ لا تَنْقَضي، والعاقِلُ مِنها في زِيادَةٍ ؛^۹

۰.تجربه‏ها را پايانى نيست و خردمند همواره بر تجربه‏هاى خويش مى‏افزايد.

10

امام حسين عليه‏السلام:

۰.العِلمُ لِقاحُ المَعرفةِ، وطُولُ التّجارِبِ زِيادَةٌ في العَقلِ ؛^۱۰

۰.دانش، بارور كننده شناخت است و تجربه‏هاى زياد، افزاينده خرد.