73 ـ تمدن

1

امام على عليه‏السلام:

۰.لا تَقسِروا أولادَكُم عَلى آدابِكُم فَإِنَّهُم مَخلوقونَ لِزَمانٍ غَيرَ زمانِكُم؛^۱

۰.فرزندان خود را به رعايت آداب [و رسوم روزگارِ] خودتان مجبور نسازيد؛ چون آنان براى روزگارى غير از روزگار شما آفريده شده‏اند.

2

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.لَنْ تُقَدَّسَ أُمَّةٌ لاَ يُؤخَذُ لِلضَّعِيفِ فِيهَا حَقُّهُ مِنَ الْقَوِىِّ غَيْرَ مُتَتَعْتِعٍ؛^۲

۰.هرگز تقديس نمى‏شود ملّتى كه نمى‏توان در ميان آنان بدون اضطراب حقّ ضعيف را از قوى گرفت.

3

عن زيد بن ثابت:

۰.كُنّا اِذا جَلَسْنا اِلَيْهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله اِنْ اَخَذْنا فى حَديثٍ فى ذِكْرِ الآخِرَةِ اَخَذَ مَعَنا و اِنْ اَخَذنا فى ذِكْرِ الدُّنْيا اَخَذَ مَعَنا و اِنْ اَخَذنا فى ذِكرِ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ اَخَذَ مَعَنا؛^۳

۰.هرگاه با رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏نشستيم، اگر در مورد آخرت صحبت مى‏كرديم، ايشان هم با ما همان سخن را مى‏گفتند و اگر در مورد دنيا صحبت مى‏كرديم، ايشان هم‏چنين مى‏كردند و اگر در مورد خوردنى و نوشيدنى صحبت مى‏كرديم، ايشان هم با ما هم‏سخن مى‏شدند.

4

امام كاظم عليه‏السلام:

۰.طُوبى لِلمُتَراحِمينَ، اُولئكَ هُمُ المَرحومونَ يَومَ القِيامَةِ ؛^۴

۰.خوشا به سعادت رحم كنندگان به يكديگر، كه روز قيامت، مورد رحمت قرار مى‏گيرند.

5

امام على عليه‏السلام:

۰.أَعْظَمُ مَا افْتَرَضَ سُبْحانَهُ... حَقُّ الْوالي عَلَى الرَّعيةِ وَحَقُّ الرَّعيةِ عَلَى الْوالي... فَعَلَيكُمْ بِالتَّناصُحِ في ذ؟لِكَ وَحُسْنِ التَّعاوُنِ عَلَيهِ؛^۵

۰.بزرگ‏ترين حقّى كه خداوند سبحان (بر والى) واجب كرد، حقّ زمامدار بر شهروندان است و حقّ شهروندان بر زمامدار. پس بر شماست كه در اين كار براى يكديگر خيرخواهى كرده و بهترين همكارى را داشته باشيد.

6

امام سجاد عليه‏السلام:

۰.اللَّهُمَّ إِني أَعُوذُ بِكَ مِنْ... مَلَكَةِ الْحَميَّةِ؛^۶

۰.خداوندا! به تو پناه مى‏برم... از چيره شدن تعصّب.

7

امام سجاد عليه‏السلام:

۰.اللَّهُمَّ... سَدِّدني... و أَنْ أَشْكُرَ الْحَسَنَةَ، وَ أُغْضي عَنِ السَّيِّئَةِ؛^۷

۰.خدايا! مرا يارى كن كه در برابر خوبى تشكر كنم و از بدى ديگران چشم بپوشم.

8

امام على عليه‏السلام:

۰.كَفاكَ أَدَبا لِنَفْسِكَ اجْتِنابُ ما تَكْرَهُهُ مِنْ غَيرِكَ؛^۸

۰.براى ادبت همين بس كه آنچه را از ديگران نمى‏پسندى، خودت انجام ندهى.

9

امام على عليه‏السلام:

۰.الظُّلمُ يُزِلُّ القَدَمَ، ويَسلُبُ النِّعَمَ ويُهلِكُ الاُمَمَ ؛^۹

۰.ظلم، قدم را مى‏لغزاند، نعمت‏ها را مى‏بَرد و ملّت‏ها را نابود مى‏سازد.

10

امام على عليه‏السلام:

۰.فى عَهدِهِ إلى مالِكٍ الأشتَرِ ـ: ولْيَكُن أحَبَّ الاُمورِ إلَيكَ أوسَطُها في الحَقِّ، وأعَمُّها في العَدِل، وأجمَعُها لرِضا الرَّعِيَّةِ.. وإنَّ أفضَلَ قُرَّةِ عَينِ الوُلاةِ استِقامَةُ العَدلِ في البِلادِ، وظُهورُ مَوَدَّةِ الرَّعِيَّةِ ؛^۱۰

۰.در سفارش نامه‏اش به مالك اشتر: بايد دوست داشتنى ترين كارها برايت ميانه آنها در حق باشد، و فراگيرترين آنها در عدالت، و جامع ترين آنها در خشنودسازى شهروندان. به درستى كه برترين چشم روشنى زمامداران، به پاداشتن عدالت در شهرهاست و آشكار شدن دوستى ميان شهروندان.