94 ـ فتنه

1

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.صِفَةُ الْعاقِلِ اَنْ يَحْلُمَ عَمَّنْ جَهِلَ عَلَيْهِ وَ يَتَجاوَزَ عَمَّنْ ظَلَمَهُ وَ يَتَواضَعَ لِمَنْ هُوَ دونَهُ وَ يُسابِقَ مَنْ فَوْقَهُ فى طَلَبِ البِرِّ وَ اِذا اَرادَ اَنْ يَتَكَلَّمَ تَدَبَّرَ فَاِنْ كانَ خَيْرا تَكَلَّمَ فَغَنِمَ وَ اِنْ كانَ شَرًّا سَكَتَ فَسَلِمَ وَ اِذا عَرَضَتْ لَهُ فِتْنَةٌ اِسْتَعْصَمَ بِاللّه‏ِ وَ اَمْسَكَ يَدَهُ وَ لِسانَهُ وَ اِذا رَأى فَضيلَةً اِنْتَهَزَ بِها، لا يُفارِقُهُ الْحَياءُ وَ لا يَبْدو مِنْهُ الْحِرْصُ فَتِلْكَ عَشْرُ خِصالٍ يُعْرَفُ بِها الْعاقِلُ؛^۱

۰.ويژگى عاقل، آن است كه در برابر نادان بردبارى كند، از آن كس كه به او ظلم كرده بگذرد، نسبت به زيردستان متواضع باشد، با بالادستان در خوبى‏ها رقابت كند، هرگاه خواست سخن بگويد، بينديشد، اگر خوب بود بگويد و بهره ببرد و اگر بد بود، سكوت كند و سالم بماند، اگر بلا و امتحانى برايش پيش آمد به خدا پناه ببرد و دست و زبان خود را نگه دارد، اگر فضيلتى ديد، به سرعت از آن بهره گيرد، حيا از او جدا نگردد و حرص از او سر نزند، اينها خصلت‏هاى دهگانه‏اى است كه عاقل با آنها شناخته مى‏شود.

2

امام على عليه‏السلام:

۰.خُلُوُّ الْقَلْبِ مِنَ التَّقْوى يَمْلَؤُهُ مِنْ فِتَنِ الدُّنْيا؛^۲

۰.دلى كه از تقوا خالى باشد، فتنه‏هاى دنيا آن را پُر كند.

3

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اِذَا الْتَبَسَتْ عَلَيْكُمُ الفِتَنُ كَقِطَعِ اللَّيْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَيْكُمْ بِالْقُرآنِ... و لَهُ ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ فَظاهِرُهُ حُكْمٌ وَ باطِنُهُ عِلْمٌ... فيهِ مَصابيحُ الْهُدى وَ مَنارُ الْحِكْمَةِ وَ دَليلٌ عَلَى الْمَعْرِفَةِ لِمَنْ عَرَفَ الصِّفَةَ؛^۳

۰.هنگامى كه فتنه‏ها چون پاره‏هاى شب تار بر شما مشتبه شود، به قرآن روى بياوريد... براى قرآن ظاهرى و باطنى است. ظاهر آن حكمت و باطن آن دانش است... در قرآن چراغ‏هاى هدايت و نشانه‏هاى حكمت و راهنماى معرفت هست، براى كسى كه ويژگى‏اش را شناخت.

4

امام صادق عليه‏السلام:

۰.مَنْ عَرَفَ اللّه‏َ خافَهُ، وَ مَنْ خافَ اللّه‏َ حَثَّهُ الْخَوفُ مِنَ اللّه‏ِ عَلَى الْعَمَلِ بِطاعَتِهِ وَالاَْخْذِ بِتَأديبِهِ، فَبَشِّرِ الْمُطيعينَ المُتَأَدِّبينَ بِاَدَبِ اللّه‏ِ وَ الاْخِذينَ عَنِ اللّه‏ِ اَنَّهُ حَقٌّ عَلَى اللّه‏ِ اَنْ يُنْجيَهُ مِنْ مُضِلاّتِ الْفِتَنِ؛^۴

۰.آن‏كه خدا را شناخت، از او ترسيد و آن كس كه از خدا ترسيد، ترس از خدا او را به عمل به فرمان او و در پيش گرفتن ادبش واداشت. پس فرمان‏بردارانِ ادب شده به ادب خدا و اطاعت‏كنندگان دستورهاى او را بشارت ده كه بر خداست كه آنها را از فتنه‏هاى گمراه‏كننده برهاند.

5

امام سجّاد عليه‏السلام:

۰.اَللّهُمَّ... وَ اَزْهِقِ الْباطِلَ عَنْ ضَمائِرِنا وَ اَثْبِتِ الْحَقَّ فى سَرائِرِنا، فَاِنَّ الشُّكوكَ وَ الظُّنونَ لَواقِحُ الْفِتَنِ وَ مُكَدِّرَةٌ لِصَفْوِ الْمَنائِحِ وَ الْمِنَنِ؛^۵

۰.بار الها... باطل را از درون ما محو نما و حق را در باطن ما جاى ده. زيرا كه ترديدها و گمان‏ها فتنه‏زايند و بخشش‏ها و نعمت‏ها را تيره مى‏سازند.

6

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.طُوبى للمُخْلِصينَ، اُولئكَ مَصابيحُ الهُدى، تَنْجَلي عَنهُم كُلُّ فِتْنَةٍ ظَلْماءَ ؛^۶

۰.خوشا به سعادت مُخلصان كه چراغ‏هاى هدايت‏اند و سياهى هر فتنه‏اى را به روشنى تبديل مى‏كنند.

7

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.طُوبى لكَ يا لُقمانُ ! اُوتِيتَ الحِكمَةَ وصُرِفَت عنكَ البَلِيَّةُ، واُعطِيَ داوودُ الخِلافَةَ وابتُلِيَ بالحُكمِ والفِتنَةِ ؛^۷

۰.خوشا به سعادت لقمان كه به او حكمت داده شد و از بلا دور گشت در حالى كه به داوود، سلطنت داده شد و گرفتار مصيبت و فتنه شد.

8

امام سجاد عليه‏السلام:

۰.اللَّهُمَّ... أَلْبِسْني زينَةَ الْمُتَّقينَ، في... إِطْفاءِ النَّائِرَةِ، وَ ضَمِّ أَهْلِ الْفُرْقَةِ؛^۸

۰.خدايا! لباس تقواپيشگان را به من بپوشان در خاموش ساختن آتش فتنه و دشمنى و گرد آوردن پراكندگان.

9

امام على عليه‏السلام:

۰.إنَّ الشَّيطانَ يُسَنِّي لَكُم طُرُقَهُ، ويُريدُ أن يَحُلَّ دِينَكُم عُقدَةً عُقدَةً، ويُعطِيَكُم بالجَماعةِ الفُرقَةَ، وبالفُرقَةِ الفِتنَةَ ؛^۹

۰.همانا شيطان راه‏هاى خود را براى‏شما آسان و هموار مى‏گرداند و مى‏خواهد گره‏هاى دين شما را يكى يكى بگشايد و به جاى اتحاد، پراكندگى به شما دهد و بر اثر پراكندگى فتنه.

10

امام على عليه‏السلام:

۰.رُبَّ مَفتونٍ بحُسنِ القَولِ فيهِ ؛^۱۰

۰.بسا افرادى كه بر اثر ستايش مردم از آنان، به فتنه درافتاده‏اند.