محدّثان شیعه دیده نمیشود، ولی محدّثان اهل سنت همچنان به فعالیت خود در عرصه حدیث و فقه ادامه میدهند. در این دوره دو محدّث بزرگ از اهل سنت از مذاهب شافعی و حنبلی برخواسته و 28 کتاب در موضوعات مختلف در حوزه مذهب خود نگاشتهاند. محمد بن اسعد شوشتری (م بعد از 730ق) از علمای شافعی بوده که در بلاد مختلف اسلامی به تدریس پرداخته و در گسترش مذهب شافعی نقشی اساسی داشته است.۱ نصر الله بن احمد شوشتری (م812ق) در فقه حنبلی به مقام فتوا و درجه استادی رسیده، در مدارس بغداد و قاهره مجلس تدریس و فتوا داشته و حنابله از نقاط مختلف از محضر او استفاده میکردند. محدّثان بعدی، همچون ابنحجر عسقلانی از آثار او استفاده فراوان نمودهاند.۲
شرح کتب فقهی حدیثی گذشته و حاشیه و تعلیق نویسی بر کتب پیشین از ویژگیهای بارز این دوره است. محمد بن اسعد شوشتری، بیشتر از بقیه، بر کتب حدیثی تعلیق و حاشیه نوشته و نکات مفید و ارزشمندی از آنها استخراج کرده است. شرح الغایة القصوی، مجمع الدرر فی شرح المختصر نوشته محمد بن اسعد بدر الدین شوشتری (م بعد از 730ق)،۳ حاشیه بر تنقیح زرکشی و حاشیه بر فروع ابنمفلح، نوشته نصرالله بن احمد شوشتری حنبلی، معروف به جلال بغدادی (733 _ 812ق) از جمله این شروح و حواشی هستند.
2. تشیع در دوره میانی
در اوایل قرن هشتم سید نجم الدین محمود حسینی مرعشی آملی از مازندران به شوشتر میآید. او با دختر بزرگ سادات شوشتر ازدواج کرده و در آنجا ساکن میشود. با هدایت و ارشاد او عده زیادی از مردم شوشتر به شیعه گرویده و تشیع در شوشتر رو به فزونی مینهد.۴
در قرن نهم سید محمد بن فلّاح موسوی مشعشعی (م حدود 870ق)، شاگرد احمد بن فهد حلّی (م841ق) به هویزه آمد و به تبلیغ مذهب تشیع پرداخت. او در هویزه حکومتی
1.. موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۴، ص۱۰۶۵- ۱۰۶۶.
2.. الضوء اللامع فی اعیان القرن التاسع، ج۲، ص۲۹۴ و ج ۵، ص۱۰۵؛ إنباء الغمر بأبناء العمر، ج۱، ص۳۶۵؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۹، ص۲۹۱ - ۲۹۲.
3.. إنباء الغمر بأبناء العمر، ج۱، ص۴۷۴؛ طبقات الشافعیه، ص۱۲۹؛ کشف الظنون، ج۲، ص۱۱۹۲؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۴، ص۱۰۶۵ - ۱۰۶۶؛ الذریعه، ج۲۰، ص۱۳۳ و ۱۵۴؛ معجم المؤلفین، ج۹، ص۴۷؛ الاعلام، ج۶، ص۳۲؛ تاریخ بغداد، ج۲، ص۱۴۸.
4.. اعیان الشیعه، ج۱، ص۱۹۹.