قرآن را دریاب؛ چرا که در قیامت، آیه و سوره‌ای از قرآن می‌آید که هزار درجه در بهشت بالا می‌رود.
آن‌گاه می‌گوید:
لَوْ حَفِظْتَنِی لَبَلَغْتُ بِکَ هَاهُنَا؛۱
اگر مرا حفظ کرده بودی، تو را به این مقام می‌رساندم.
حفظ در این روایت نمی‌تواند به معنای نگهداری ذهنی باشد؛ زیرا در پاسخ امام _ علیه السلام _ سخن از صعود به درجات عالی بهشت است و رسیدن به این مقامات، پاداش عمل به متن دین است که آیات فراوانی به آن دلالت دارند؛ مانند آیه:
وَ لِکُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا.۲
و آیه:
فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ.۳
و نیز آیاتی که به تبعیت از انبیا سفارش و آن را معیار اولویت و برتری معرفی کرده است؛ مانند آیه:
إِنَّ أَوْلی النَّاسِ بِإِبْراهیمَ لَلَّذینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ اللَّهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنین.۴
و اگر گفته شود مرحوم کلینی این روایت را در باب
«مَنْ حَفِظَ الْقُرْآنَ ثُمَّ نَسِیَه»۵ آورده که نشان می‌دهد معنای سپردن ذهنی از آن تلقی شده است، پاسخ می‌دهیم که او در همین باب، روایاتی نقل کرده است که بی‌تردید، به معنای حفظ عملی و در مقابلش، ترک عملی قرآن است؛ مانند روایت اول این باب،۶ به قرینه عبارت: «فَلَوْ أَنَّکَ تَمَسَّکْتَ بِی وَ
1.. الکافی، ج۲، ص۶۰۸، ح۳.
2.. سوره انعام، آیه ۱۳۲. علامه طباطبایی آیه را این گونه معنا می‌کند: برای هر یک از دو طایفه جن و انس درجاتی است از عمل؛ چون اعمال مختلف است و اختلاف اعمال باعث اختلاف درجات صاحبان اعمال است (المیزان، ج۷، ص۳۵۶).
3.. سوره زلزله، آیه ۷.
4.. سوره آل عمران، آیه ۶۳.
5.. الکافی، ج۲، ص۶۰۷.
6. عَنْ یَعْقُوبَ الْأَحْمَرِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ _ علیه السلام _ : جُعِلْتُ فِدَاكَ! إِنِّی كُنْتُ قَرَأْتُ الْقُرْآنَ فَفَلَتَ مِنِّی، فَادْعُ اللهَ _ عَزَّ وَ جَلَّ _ أَنْ یُعَلِّمَنِیهِ، قَالَ: فَكَأَنَّهُ فَزِعَ لِذَلِكَ، فَقَالَ: عَلَّمَكَ اللهُ هُوَ وَ إِیَّانَا جَمِیعاً، قَالَ: وَ نَحْنُ نَحْوٌ مِنْ عَشَرَةٍ، ثُمَّ قَالَ: السُّورَةُ تَكُونُ مَعَ الرَّجُلِ قَدْ قَرَأَهَا، ثُمَّ تَرَكَهَا فَتَأْتِیهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی أَحْسَنِ صُورَةٍ، وَ تُسَلِّمُ عَلَیْهِ، فَیَقُولُ: مَنْ أَنْتِ؟ فَتَقُولُ: أَنَا سُورَةُ كَذَا وَ كَذَا، فَلَوْ أَنَّكَ تَمَسَّكْتَ بِی وَ أَخَذْتَ بِی لَأَنْزَلْتُكَ هَذِهِ الدَّرَجَةَ، فَعَلَیْكُمْ بِالْقُرْآنِ، ثُمَّ قَالَ: إِنَّ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ لِیُقَالَ فُلَانٌ قَارِئٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ لِیَطْلُبَ بِهِ الدُّنْیَا وَ لَا خَیْرَ فِی ذَلِكَ، وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ لِیَنْتَفِعَ بِهِ فِی صَلَاتِهِ وَ لَیْلِهِ وَ نَهَارِهِ (همان، ح۱).
