أَخَذْتَ بِی» و روایت چهارم،۱ به قرینه عبارت «لَمْ تَعْمَلْ بِی وَ تَرَکْتَنِی» و روایت ششم،۲ به قرینه «أَنَا سُورَةُ کَذَا وَ کَذَا ضَیَّعْتَنِی وَ تَرَکْتَنِی».
5. رسول خدا _ صلی الله علیه و آله _ فرمودند:
عَدَدُ دَرَجِ الْجَنَّةِ عَدَدُ آیِ الْقُرْآنِ، فَإِذَا دَخَلَ صَاحِبُ الْقُرْآنِ الْجَنَّةَ قِیلَ لَهُ: اقْرَأْ وَ ارْقَ، لِکُلِّ آیَةٍ دَرَجَةٌ، فَلَا تَکُونُ فَوْقَ حَافِظِ الْقُرْآنِ دَرَجَةٌ؛۳
شماره درجات بهشت به اندازه شمارههای آیات قرآن است. پس چون یکی از اهل قرآن وارد بهشت شود به او گفته می‌شود: بخوان و بالا بیا! برای هر آیه یک درجه. پس بالاتر از جایگاه حافظ قرآن درجهای نیست.
در این روایت هم قرینه‌ای بر انصراف معنا به ذهنی و یا عملی وجود ندارد و معنای حفظ مجمل است؛ ضمن این که معنای این گونه روایات، از این نظر که مراد از قرآن خواندنی که باعث صعود به درجات بالای بهشت می‌شود چیست، با خانواده حدیث فهمیده می‌شود؛ زیرا بر اساس روایات، صحنه قیامت، تنها صحنه حساب است و نه عمل؛ مانند این روایت که امیر مؤمنان _ علیه السلام _ فرمود:
إِنَّ الْیَوْمَ عَمَلٌ وَ لَا حِسَابَ وَ غَداً حِسَابٌ وَ لَا عَمَلَ؛
1. عَنِ ابْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ _ علیه السلام – یَقُولُ: إِنَّ الرَّجُلَ إِذَا كَانَ یَعْلَمُ السُّورَةَ ثُمَّ نَسِیَهَا أَوْ تَرَكَهَا وَ دَخَلَ الْجَنَّةَ، أَشْرَفَتْ عَلَیْهِ مِنْ فَوْقٍ فِی أَحْسَنِ صُورَةٍ، فَتَقُولُ: تَعْرِفُنِی، فَیَقُولُ: لَا، فَتَقُولُ: أَنَا سُورَةُ كَذَا وَ كَذَا لَمْ تَعْمَلْ بِی وَ تَرَكْتَنِی، أَمَا وَ اللهِ لَوْ عَمِلْتَ بِی لَبَلَغْتُ بِكَ هَذِهِ الدَّرَجَةَ، وَ أَشَارَتْ بِیَدِهَا إِلی فَوْقِهَا (همان، ص۶۰۸، ح۴).
2. عَنْ یَعْقُوبَ الْأَحْمَرِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ _ علیه السلام _ : جُعِلْتُ فِدَاكَ! إِنَّهُ أَصَابَتْنِی هُمُومٌ وَ أَشْیَاءُ لَمْ یَبْقَ شَیْءٌ مِنَ الْخَیْرِ إِلَّا وَ قَدْ تَفَلَّتَ مِنِّی مِنْهُ طَائِفَةٌ حَتی الْقُرْآنُ لَقَدْ تَفَلَّتَ مِنِّی طَائِفَةٌ مِنْهُ، قَالَ: فَفَزِعَ عِنْدَ ذَلِكَ حِینَ ذَكَرْتُ الْقُرْآنَ، ثُمَّ قَالَ: إِنَّ الرَّجُلَ لَیَنْسَی السُّورَةَ مِنَ الْقُرْآنِ، فَتَأْتِیهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ حَتی تُشْرِفَ عَلَیْهِ مِنْ دَرَجَةٍ مِنْ بَعْضِ الدَّرَجَاتِ، فَتَقُولُ: السَّلَامُ عَلَیْكَ، فَیَقُولُ: وَ عَلَیْكِ السَّلَامُ مَنْ أَنْتِ؟ فَتَقُولُ: أَنَا سُورَةُ كَذَا وَ كَذَا ضَیَّعْتَنِی وَ تَرَكْتَنِی، أَمَا لَوْ تَمَسَّكْتَ بِی بَلَغْتُ بِكَ هَذِهِ الدَّرَجَةَ، ثُمَّ أَشَارَ بِإِصْبَعِهِ، ثُمَّ قَالَ: عَلَیْكُمْ بِالْقُرْآنِ فَتَعَلَّمُوهُ، فَإِنَّ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَعَلَّمُ الْقُرْآنَ لِیُقَالَ فُلَانٌ قَارِئٌ، وَ مِنْهُمْ مَنْ یَتَعَلَّمُهُ فَیَطْلُبُ بِهِ الصَّوْتَ، فَیُقَالُ فُلَانٌ حَسَنُ الصَّوْتِ، وَ لَیْسَ فِی ذَلِكَ خَیْرٌ، وَ مِنْهُمْ مَنْ یَتَعَلَّمُهُ فَیَقُومُ بِهِ فِی لَیْلِهِ وَ نَهَارِهِ لَا یُبَالِی مَنْ عَلِمَ ذَلِكَ وَ مَنْ لَمْ یَعْلَمْهُ (همان، ح۶).
3.. بحار الانوار، ج۸۹، ص۲۲، ح۲۲، به نقل از کتاب الامامة و التبصرة؛ اما با مراجعه به نسخه موجود این کتاب، چنین روایتی (حتی مشابه‌اش) در آن یافت نشد؛ ضمن این که متن موجود در بحار الانوار فعلی که «ارقَ» بر «اقرأ» مقدم است، تصحیف دارد و متن صحیح همان است که ما به نقل از مستدرک از بحار نقل کردیم (ر.ک: مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۳۱، ح۴۵۶۷).
