در تمام این روایات، منظور از حفظ، نگهداری و پاسبانی ایشان از آن معارف الهی است که نزد ایشان به امانت گذاشته شده است.

نتیجه

با بررسی معنای حفظ در سه حوزه لغت، قرآن و روایات روشن شد که حفظ، تنها به معنای مراقبت و نگهداری است، ولی در کاربردهای نقلی آن در آیات و روایات به معنای حفظ ذهنی، عملی و اعم به کار رفته است. وقتی با این اطلاعات، معنای حفظ در روایات تشویق کننده به حفظ قرآن مورد دقت قرار می‌گیرد، روشن می‌شود که معنای حفظ، متعین در هیچ‌کدام نبوده و معنای آن مجمل است؛ ولی قراینی وجود دارد که معنای حفظ به عنوان یک ارزشِ مورد تشویق را به حفظ عملی قرآن منصرف می‌سازد و نه تنها دلیلی بر انصراف و انحصار معنای حفظ در این گونه روایات در معنای حفظ ذهنی وجود ندارد، بلکه آنچه مطلوب و مورد ترغیب است، فراگیری همراه با عمل به معارف این کتاب الهی است و نه فقط به ذهن سپردن الفاظ آن.

کتابنامه

_ إقبال الأعمال، علی بن موسی بن طاووس، تهران: دار الکتب الإسلامیة، دوم، 1409ق.

_ الإمامة و التبصرة من الحیرة، علی بن حسین بن بابویه، قم: مدرسة الإمام المهدی_ علیه السلام _ ، اول، 1404ق.

_ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، محمد باقر بن محمد تقی مجلسی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، دوم، 1403ق.

_ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، تهران: دار الکتب الإسلامیة، اول، 1374ش.

_ جوامع الجامع، فضل بن حسن طبرسی، تهران و قم: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، اول، 1377ش.

_ الخصال، محمد بن علی‏ بن بابویه، مصحح: علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول، 1362ش.

_ شرح الکافی، ملا صالح مازندرانی، تهران: المکتبة الإسلامیة، اول، 1382ق.