19
دانشنامه قرآن و حديث 1

صورت تشكيلاتى و جمعى، به اين هدف رسيد و به هر حال ، «ما لا يُدرَكُ كُلُّهُ لا يُترَكُ كُلُّهُ ؛ آنچه همه اش قابل دست يافتن نيست ، همه اش وا گذاشته نمى شود» .

9 . شناس نامه دار بودن احاديث

ويژگى هاى گذشته ، مربوط به متن دانش نامه مطلوب است ؛ امّا شناس نامه حديث ، در واقع ، پشتوانه علمى و تحقيقى چنين دانش نامه اى محسوب مى شود.
هدف از «طرح تدوين شناس نامه حديث» ـ كه از ديرباز در «دار الحديث» مطرح بوده است ـ ، اين است كه براى هر يك از احاديث ، شناس نامه اى تهيّه شود كه بيانگر همه خصوصياتِ منبع ، سند و محتواى حديث باشد و همچنين ، ريشه هاى آن را در قرآن يا سيره و سخن پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام يا تعاليم ساير انبيا و يا در اسرائيليات نشان دهد ، و نيز موافقت يا مخالفت آن را با عقل و علم ، بيان كند و اين ، البتّه كارى است كارستان و خدمتى است بزرگ به حديث و قرآن ، و محصول آن، سرمايه فرهنگى عظيمى خواهد بود براى اسلام شناسى و ارائه اسلام ناب به جهانيان، كه اميدوارم «پژوهشكده علوم و معارف حديث» ، ۱ در آينده ، توفيقِ به انجام رساندن آن را پيدا كند.

پنج. انگيزه تأسيس «دار الحديث» و ويژگى هاى «دانش نامه قرآن و حديث»

از نخستين سال هاى ورودم به حوزه علوم دينى ، سخنان نورانى پيامبر اسلام و خاندان آن بزرگوار ، جاذبه خاصّى براى من داشت و ره نمودهاى آنان در زمينه هاى اعتقادى ، اخلاقى و عرفانى ، به قدرى برايم شيرين و جذّاب بود كه از مطالعه آنها ، كمتر احساس خستگى مى كردم.
در همان ايّام ، احساس مى كردم كه احاديث اسلامى، در زمينه هاى ياد شده ، نه

1.اين پژوهشكده، بخشى از مؤسّسه علمى ـ فرهنگى دار الحديث است.


دانشنامه قرآن و حديث 1
18

بهتر و آسان ترِ عموم پژوهشگران از دانش نامه هاى حديثى، بجز در مورد احاديثى كه كاربرد تخصّصى ويژه اى دارند (مانند برخى احاديث فقهى) ، لازم است جمع بندى مورد نياز عموم ، به عنوان «درآمد» يا «تحليل»، در آغاز يا پايان هر مَدخل (موضوع) از دانش نامه افزوده گردد.

8 . نمايه سازى

يك حديث ، گاه حامل چندين پيام براى رشته هاى مختلف علوم است ، به گونه اى كه براى انتقال آنها لازم است بارها در موضوعات مختلف ، و حتّى گاه در يك موضوع ، تكرار شود . اين اقدام ، سبب مى گردد كه حجم دانش نامه ، غير متعارف و مراجعه به آن ، خسته كننده و ملال آور گردد . علاوه بر اين ، دريافت پيام هاى دقيق احاديث، براى عموم پژوهشگران ، دشوار است ؛ بلكه در بسيارى از موارد ، امكان پذير نيست. نمايه سازى براى پيام هاى حديث ، و نيز برنامه نويسى نرم افزارى براى نمايه ها ، مى تواند علاوه بر حلّ اين مشكل ، كاربرد احاديث را در رشته هاى مختلف علوم و فنون ، بسيار افزايش دهد.
امّا بايد توجه داشت كه نمايه سازى براى حديث ، كار هر پژوهشگرى نيست . كسى مى تواند براى حديث ، نمايه بسازد كه:
اوّلاً پيام هاى حديث را در يابد، كه لازمه آن ـ چنان كه توضيح داديم ـ ، تخصّص در نقد حديث و داشتن نور بصيرت است .
ثانيا نيازهاى پژوهشگران را در رشته هاى مختلف علومى كه حديث در باره آنها پيام دارد ، بداند كه لازمه آن ، آشنايى كافى با آن رشته هاست.
ثالثا از ذوق و ابتكار و ادبيّاتى برخوردار باشد كه بتواند با كوتاه ترين و رساترين جملات و كمترين اضافات و تصرّفات ، پيام هاى حديث را منتقل نمايد.
البته اجتماع همه اين ويژگى ها در يك نفر ، آسان نيست و به همين دليل، بايد به

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 1
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛مسعودي،عبدالهادي؛ديلمي،احمد؛محسني نيا،محمّد رضا؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 170476
صفحه از 584
پرینت  ارسال به