367
در پرتوِ حديث

الناظر حديث نقل كرده اند ، جارى است.
همچنين در تصحيح متن ، به شيوه انتقادى نيز نظر داشته و در معدود مواردى كه هيچ يك از نسخه ها صحيح به نظر نمى آمده است ، پيشنهاد خود را ارائه داده و نسخه هاى ديگر را گزارش كرده و در ترجمه هم مطابق نظر نهايى خود عمل كرده ايم. در مواردى نيز ، تفاوت هاى ريز و جزيى را كه اثرى در فهم و تفسير متن ندارد ، گزارش نكرده و يا تنها در درون گمان و در متن آورده ، تا از فزونى پانوشت ها جلوگيرى كنيم و به جاى آن ، تلاش كرده ايم تا نشانى احاديث را از كتب تأليف شده به وسيله محدّثان پيش از حلوانى ، استخراج نموده و از اين طريق ، بر اعتبار مضامين كتاب بيفزاييم ، و تنها در مواردى به كتب متأخر از نزهه الناظر ارجاع داده ايم كه توفيق دسترسى به منبع كهن تر را نداشته ايم. ۱ در اين ميان ، نشانى هاى برگرفته از نسخه خطى كتاب مقصد الراغب فى فضايل على بن ابى طالب عليه السلام ۲ ، و نيز تذكره ابن حمدون را ، از نسخه چاپى مؤسسه امام مهدى (عج) گزارش كرده ايم و اجر و پاداش و مسئوليت اين كار ، براى مصحّحان قبلى نزهة الناظر است.
براى تسهيل در درست خوانى و فهم احاديث ، اقدام به اعراب گذارى و ترجمه لغات دشوار نموده و جهت جلوگيرى از ازدحام علامت هاى اعراب ، از نهادن علامت سكون و حركات حروف اشباع شده و نيز برخى ديگر از علامت هاى غير ضرورى خوددارى نموده ايم .
همچنين براى استفاده بيشتر خوانندگان فارسى ، همه كتاب را ترجمه كرده و چند جمله كوتاه نيز در باره معصومين گوينده احاديث افزوده ايم .

1.گفتنى است براى جداسازى منابع شيعى و اهل سنت ، ما از علامت ( ؛ ) استفاده كرده ايم .

2.اين كتاب را برخى به حلوانى ، صاحب نزهة الناظر نسبت داده اند ، اما همان گونه كه شيخ آقا بزرگ تهرانى و مصححان قبلى كتاب گفته اند ، اسناد كتاب نشان از تفاوت فاحش عصر مؤلف مقصد الراغب ، و نزهة الناظر دارد ، ر . ك : الذريعه ، ج ۲۲ ، ص ۱۱۱ و مقدمه نزهة الناظر ، تصحيح ابطحى ، ص ۴ .


در پرتوِ حديث
366

نسخه خطى اول ، از ديگر نسخه ها كهن تر و متعلق به قرن يازدهم است. متن احاديث اين نسخه ، تا حدى از بقيه نسخه ها صحيح تر مى نمايد و اعراب اندكى هم دارد كه در برخى موارد راهگشاست. اين نسخه ، در دسترس مصحّحان قبلى نزهة الناظر نبوده و در سال هاى اخير ، به كتابخانه بزرگ آستان قدس رضوى در مشهد هديه شده است. ۱ از اين نسخه ، چند صفحه ساقط شده است كه احاديث 37 تا 93 از ميان احاديث پيامبر صلى الله عليه و آله ، و بخش هاى كوچكى از برخى احاديث امام على عليه السلام را ندارد ، و نيز حديث 5 تا 16 از احاديث امام كاظم عليه السلام به ميان احاديث امام سجّاد عليه السلام آمده و با آن خلط شده است. خوشبختانه مستنسخ مطلّع كتاب ، در حاشيه متن به اين موارد تذكر داده است. اين نسخه چند صفحه هم اضافه دارد كه نمونه آن ، صفحه هشت نسخه خطى است كه شرح احاديث پيامبر (حديث 104) است. در مقدمه نيز دو صفحه اضافى به چشم مى خورد .
بر اساس برخى عبارت ها در حاشيه اين نسخه ، مانند عبارت «ليس فى الاصل» در صفحه بيست و يكم نسخه ، احتمال مقابله آن مى رود ، كه قوّت ديگرى براى اين نسخه به شمار مى آيد .
در استفاده از نسخه ها ، ما نسخه چاپى در دسترس را كه به وسيله آيه اللّه ابطحى اصفهانى به طبع رسيده است ، اصل قرار داديم؛ زيرا ايشان هر دو نسخه خطى در دسترس خود و نيز نسخه چاپى اسبق را در مجموع متن و پانوشت تصحيح خود آورده و آنها را از هم جدا و متمايز كرده است.
افزون بر اين ، ما در موارد بسيارى از تصحيح خود ، از متن كتاب الدرّة الباهرة من الأصداف الطاهرة و گاه بحار الأنوار نيز استفاده كرده ايم؛ زيرا بخش بزرگى از الدرة الباهرة را مى توان برگرفته از نزهة الناظر دانست ۲ و از اين رو ، مى تواند به عنوان يك نسخه ناقص از آن به شمار آيد و همين مسئله ، در كتب جوامع و واسطه مانند بحار الأنوار كه از نزهة

1.ما اين نسخه را با علامت (أ) مشخص كرده ايم و به دو نسخه آمده در پانوشت نسخه منتشره آقاى ابطحى ، با حرف (ب) كه مواردش بيشتر است و (ج) كه نادر است ، اشاره كرده ايم.

2.ما اين مطلب را در مقدمه تصحيح الدرة الباهرة من الأصداف الطاهرة منسوب به شهيد اول بيان كرده ايم ، و با مراجعه به متن هر دو كتاب ، به آسانى قابل اثبات است .

  • نام منبع :
    در پرتوِ حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 302879
صفحه از 410
پرینت  ارسال به