عِنْدَهُ مِنْ أصْحابِهِ: «إنَّهُ سَيدْخُلُ عَلَيکمْ جَماعَه يسْتَبِقُونَ، فَمَنْ بَشَّرَني بِخُرُوجِ آذارَ فَلَهُ الْجَنَّه». فَعادَ القَوْمُ وَ دَخَلُوا وَ مَعَهُمْ أبوذرٍّ (رَضِي الله عَنْهُ) فَقالَ لَهُمْ: «في أيِّ شَهْرٍ نَحْنُ مِنَ الشُهورِ الرّوميه؟» فَقالَ أبوذرٍّ: قَدْ خَرَجَ آذارُ يا رَسولَ الله، فَقالَ صلي الله عليه و آله: «قَدْ عَلِمْتُ ذلِکُ يا أباذَرٍّ وَ لکِنّي أحْبَبْتُ أنْ يعْلَمَ قَوْمي أنَّکَ رَجلٌ مِنْ أهْلِ الجَنَّه، وَ کَيفَ لا يکُونُ ذلِکَ وَ أنْتَ الْمَطْرودُ عَنْ حَرَمي بَعْدي لِمَحَبَّتِکَ لأهْلِ بَيتي ، فَتَعِيشَ وَحْدَکَ وَ تَمُوتَ وَحْدَکَ، وَ يسْعَدَ بِکَ قَوْمٌ يتَوَلَّوْنَ تَجْهيزَکَ وَ دَفْنَکَ، أولئِکَ رُفَقائي فِي الْجَنَّه الْخُلْدِ الَّتي وُعِدَ المَتَّقُونَ.» ^۱
روزي پيامبر در مسجد قبا با اصحاب خود نشسته بود. به آنان فرمود: نخستين فردي که اکنون بر شما وارد مي شود، از بهشتيان است. برخي افراد چون اين سخن را شنيدند، بيرون رفتند تا شتابان باز گردند و به سبب اين خبر، از بهشتيان شوند. پيامبر اين را فهميد و به آنان که مانده بودند فرمود: اکنون چند نفر بر شما در مي آيند که هر يک از ديگري سبقت مي جويد. از ميان آنان، هر کس به من بشارت دهد که ماه آذار تمام مي شود، اهل بهشت است.
آن گروه بازگشته و وارد شدند. ابوذر نيز با آنان بود. پيامبر به آنان فرمود: ما در کدام ماه رومي هستيم؟ ابوذر گفت: اي پيامبر خدا، آذار تمام شد. پيامبر فرمود: اي ابوذر، اين را مي دانستم، اما دوست داشتم که امت من بدانند تو بهشتي هستي، و چسان بهشتي نباشي، در حالي که تو را پس از من، از حرمم (مدينه) مي رانند، چون به اهل‌ بيت من محبت داري. پس تنها زندگي مي کني و تنها مي ميري و گروهي سعادت تجهيز و کفن و دفن تو را مي يابند. آنان همراهان من

اجتماعي و سياسي جامعه معاصر با امام و مطالعه تاريخ صدر اسلام است. اين امر ما را ناگزير مي‌سازد تا جريانهاي سياسي، فرهنگي و اجتماعي حاکم را به خوبي بشناسيم و زمينه‌هاي صدور حديث را دريابيم.
ما شيوه جستجو را، حدّاقل در حوزه منابع حديثي، همان شيوه يافتن خانواده حديث مي دانيم که در درسهاي بعدي خواهد آمد. در اينجا با ارايه چند نمونه، تأثير شگرف آگاهي از سبب صدور حديث را بر فهم معناي حديث نشان مي دهيم.

نمونه هاي حديث شيعه

نمونه نخست:

پيامبر اکرم:
مَنْ بَشَّرَني بِخُرُوجِ آذارَ فَلَهُ الْجَنَّه. ¹
هر کس مرا به خروج [ماه] آذار بشارت دهد‍‍، به بهشت مي رود.
اين حديث در مجموعه هاي روايي اهل سنّت، مورد خدشه قرار گرفته است و به نقل از احمد بن حنبل آن را بي‌اعتبار دانسته اند؛ ² اما با مراجعه به مصادر شيعي و يافتن وجه صدور آن، حديث را به راحتي معنا کرده و آن را مي پذيريم. شيخ صدوق سبب صدور حديث را از ابن‌عباس نقل کرده است:
کانَ النَبِي صلي الله عليه و آله ذاتَ يوْمٍ في مَسْجِدِ قُبا وَ عِنْدَهُ نَفَرٌ مِنْ أصْحابِهِ فَقالَ: «أوَّلُ مَنْ يدْخُلُ عَلَيکُمُ السّاعَه، رَجُلٌ مِنْ أهْلِ الجَنَه». فَلَمّا سَمِعُوا ذلِکَ قامَ نَفَرٌ مِنْهُمْ فَخَرَجوا وَ کُلُّ واحِدٍ مِنْهُمْ يحِبُّ أنْ يعُودَ لِيکونَ أوَّلَ داخِلٍ فَيسْتَوجِبَ الْجَنَّه، فَعَلِمَ النَّبِي صلي الله عليه و آله ذلِکَ مِنْهُمْ، فَقالَ لِمَنْ بَقِيَ