فوائد بازيابي خانواده حديث
فايده مهم و اصلي بازيابي خانواده حديث، علاوه بر فهم دقيق حديث، روشن شدن حکم نهايي است؛ چه اين حکم فقهي باشد، چه اخلاقي. به عبارت ديگر، مي توان پس از جستجوي کامل و يافتن همه احاديث عامّ و مطلق و مخصّص و مقيّد و ...، به حاصل جمع و آنچه از کنار هم نهادن همه احاديث مرتبط برمي آيد حکم داد و آن را حجّت دانست و جز در اين صورت، حکم نسبت داده شده به دين و معصومان احتمال خطاي فراوان دارد و حجّت نيست.
ما در گفتگوهاي روزمره خود نيز چنين شيوه اي داريم، يعني چه در جايگاه متکلم و چه در مقام مخاطب، به نخستين لفظ عامّ يا مطلق احتجاج نمي کنيم و آن را حجّت قرار نمي دهيم و با وجود گستردگي و شمول معنايي يک واژه، گاه آن را محدود مي کنيم و با افزودن صفت و شرط و استثنا، از گستره آن مي کاهيم يا در جايي ديگر، به خروج برخي مصداقها و گروهها از آن لفظ عام يا مطلق تصريح مي کنيم.
گاه مخاطب از گوينده سؤال مي کند و متکلم در پاسخ به او قيودي بر سخن خود مي افزايد و گاه پيش از پرسش او، قرينه هايي را همراه سخن مي آورد تا مراد و مقصود نهايي را به طور کامل برساند. در برخي مواقع نيز، از مخاطب مي خواهد که به ديگر گفته هايش، چه آنچه را پيش‌تر گفته و چه آنچه را پس از اين مي گويد، توجه کند و آنها را با اين سخن درآميزد تا منظور او روشن شود. نحوه گفتگو و تعامل زباني امامان معصوم، با شيوه رايج چندان تفاوت ندارد و آنان روشهاي معمول و متعارف را تأييد کرده و به کار برده اند. عالمان علم اصول فقه، ارتباطهاي ميان سخنان را تعريف کرده و برشمرده اند که در اينجا به دو گونه از آنها اشاره مي کنيم.
تخصيص حکم
عموم در اصطلاح، يعني فراگيري معناي واژه نسبت به همه مصداقها، و واژه عامّ، واژه اي دلالت‌کننده بر معنايي فراگير است. ۱
