اگر دو روز روزه (قضا) دارد، بايد ميان آنها يک روز افطار کند و اگر پنج روز روزه بدارد، بايد چند روز ميان آنها فاصله بيندازد و در هر حال، نمي تواند بيش از هشت روز متوالي روزه قضا بگيرد و اگر هشت يا ده روز روزه قضا دارد، روزي را ميان آنها افطار کند.
شيخ طوسي با توجه به روايات متعددي که پي در پي بودن روزه هاي قضا را نه تنها جايز، بلکه راجح و افضل مي دانند، اين روايت را اين‌گونه تفسير کرده است که منظور، جواز فاصله انداختن ميان روزه هاي قضاست و امر امام در اينجا دلالت بر وجوب ندارد، بلکه اباحه و جواز را براي مکلّف به دنبال دارد. ¹

سه. حمل بر حال ضرورت

از ديگر موارد تأثير حديث معارض، حمل امر و جواز بر حال ضرورت است. روايت يونس بن يعقوب از امام صادق عليه السلام شاهد خوبي براي اختصاص امر به حال ضرورت است:
حَضَرَتِ الصَّلاه الْمَکْتوبَه وَ أنَا فِي الْکَعْبَه، أفَاُصَلّي فيها؟ قالَ: «صَلِّ.»^۲
وقت نماز واجب در مي‌رسد و من در کعبه هستم، آيا در آن نماز بخوانم؟ فرمود: آري، بخوان.
شيخ طوسي در اينجا، با توجه به روايات منع‌کننده از نماز گزاردن در داخل کعبه ^۳ مي گويد: «مضمون حديث يونس بن يعقوب، يعني نماز گزاردن در داخل کعبه را، بايد مختص حال ضرورت دانست و مضمون احاديث ديگر را براي حال اختيار». ^۴

يک. حمل الفاظ ظاهر در وجوب بر استحباب

احاديث متعددي در دست است که غسل روز جمعه را مستحب و نه واجب مي‌شمارد. از اين‌رو محدّثان و فقيهان به کمک اين احاديث و نيز فتواي بسياري از عالمان پيشين، حکم به وجوب غسل جمعه را در حديث زير، به معناي تأکيد استحباب و سنّت بودن غسل جمعه، فهميده‌اند. حديث از امام رضا عليه السلام نقل شده است:
سألته عن الغسل يوم الجمعه، فقال: واجب علي کلِّ ذکرٍ واُنثي من عبدٍ أو حرٍّ؛^۱
از امام رضا عليه السلام درباره غسل روز جمعه پرسيدم، فرمود: بر هر مرد و زن و بنده و آزاد واجب است.^۲
شيخ طوسي به هنگام جمع ميان اين خبر با اخبار ديگر مي‌گويد: واژه وجوب در اين حديث، به معناي اولويت انجام آن است و نه واجبي که اجازه ترک آن را در هيچ حالي نداشته باشيم.

دو. حمل امر بر رخصت و جواز

حمل امر بر رخصت نيز از ديگر مواردي است که به سبب وجود حديث معارض صورت مي پذيرد. عمّار ساباطي از امام صادق عليه السلام مي پرسد: اگر مردي روزهايي از ماه رمضان را روزه نگرفته، چگونه بايد آنها را قضا کند؟ امام در پاسخ مي‌فرمايد:
إنْ کانَ عَلَيْهِ يَوْمانِ فَلْيُفْطِرْ بَيْنَهُما يَوْماً، وَ إنْ کانَ عَلَيْهِ خَمْسَه أيّامٍ فَلْيُفْطِرْ بَيْنَهُما أيّاماً، وَ لَيْسَ لَهُ أنْ ‌يَصُومَ أکْثَرَ مِنْ ثَمانِيَه أيّامٍ مُتَوالِيه. وَ إنْ کانَ عَلَيْهِ ثَمانِيَه أيّامٍ أوْ عَشْرَه أفْطَرَ بَيْنَهُما يَوْماً. ³