گستره موضوع را نشان مي دهند و به بحث لغوي و تعيين دقيق مفهوم نيز ياري مي رسانند. بحث بيشتر در اين زمينه، نيازمند کار عملي و يافتن تعداد قابل اعتنايي از احاديث يک موضوع مانند سرور، غضب و... است. يک نمونه قابل اقتباس در اين زمينه، فصل‌هاي آغازين کتاب پژوهشي در فرهنگ حيا است. ۱
چکيده
o پس از اطمينان يافتن از درستي متن حديث، فهم هريک از واژه هاي آن، نخستين گام به سوي درک حديث است.
o در اين ميان، فنّ صرف به کار مي آيد، زيرا زبان عربي ساختاري صرفي و غير ترکيبي دارد و بيشتر کتب لغت نيز بر اساس مادّه کلمات تنظيم شده و مراجعه به آنها، متوقف بر شناخت حروف اصلي هر واژه است.
o پس از يافتن ماده اصلي کلمه، از دو طريق تقليدي و اجتهادي مي توان به معناي اصلي دست يافت.
o مراجعه به کتب لغت و اتّکا بر گفته لغت‌شناسان شيوه اي رايج، اما تقليدي است و شرط اساسي آن، قدمت و اعتبار منابع لغوي است.
o شيوه صحيح تر و مطمئن تر، مراجعه مستقيم به متون اصلي ادبي و کهن و نيز کتاب‌هاي غريب الحديث افزون بر کتب لغت است.
o وظيفه کتب غريب الحديث، ارائه معناي واژه هاي غريب در حوزه معنايي حديث است.
o توجه به الفاظ متضاد نيز در فهم واژه‌‌ها مؤثر است.
o معصومان در بيان معناي لغات، گفته هاي دقيقي دارند که استفاده از اين گنجينه ما را با مفهوم دقيق و بي پيرايه کلماتي مانند زهد، جهل، ادب، خير
