دو
. پيامبر با همسران خود نشسته و سرگرم گفتگو بود. در ميان مجلس رو به آنان کرد و فرمود:
أسْرَعُکُنَّ لِحاقاً بي، أطْوَلُکُنَّ يداً؛۱
کسي از ميان شما زودتر به من ملحق مي‌شود، که دستش بلندتر است.
همسران پيامبر براي آگاهي از اينکه کدام يک زودتر از ديگر همسران به ايشان مي پيوندند، دستهايشان را کنار هم نهادند؛ دست سوده از همه بلندتر بود. اما سالها بعد، زينب بنت جَحْش زودتر از ديگر همسران پيامبر رحلت کرد. با جستجو در زندگي زينب، مشخص شد که دست سخاوت او از همه بلندتر بود. او نخ مي خريد و مي ريسيد و مي فروخت و دسترنج خود را به فقيران مي بخشيد. ۲
مشابه همين استعاره در کلام امام علي عليه السلام نيز موجود است:
مَنْ يعْطِ بِالْيدِ الْقَصِيرَه، يعْطَ بِالْيدِ الطَّوِيلَه.۳
هر کس با دست کوتاه (دنيايي‌اش) ببخشد، با دست بلند (اخروي) به او عطا شود.
نکته
بي توجهي به معاني مجازي و کنايي و کاربرد استعاره و تشبيه، مشکلاتي را نيز پديد آورده است. مي توان زيربناي انحراف ظاهري‌گري ۴ و برخي حشويه را، بي توجهي به اين نکته دانست. به حديث پيامبر خدا که انس نقل کرده است، دقت کنيد:
1.. المجازات النبويه، ص۶۶، ح ۳۹.
2.. ر.ک: بحار الأنوار، ج ۱۸، ص ۱۱۲ و ۱۱۴.
3.. نهج البلاغه، حکمت ۲۳۲.
4.. مؤسس اين مذهب داود ظاهرى (م ۲۷۰ ه) است. مذهب دسته اي از فقهاى اهل سنّت که مستند استنباط احکام را فقط ظاهر قرآن و سنّت مى‌شمارند و دليلهاي ديگر، مانند عقل را قبول ندارند. مذهب ظاهريه به نام «مذهب داودى» نيز خوانده مي‌شود. (ر.ک: دايره المعارف فارسى مصاحب).
