235
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

چرانيدن گوسفندان و چهارپايان، سوزاندن و از بين بردن مصاحف، تبعيد ابو ذر غفارى ـ كه پيامبر صلى الله عليه و آله او را صادق ترين فرد دانسته بود ـ به ربذه، تغيير دادن روز عيد و جابه جا كردن زمان خواندن خطبه در مكّه از روز دهم ماه ذى حجه (روز قربانى) به روز نهم، اجرا نكردن حكم قصاص بر عبد اللّه بن عمر كه هرمزان را كشت؛ چون گمان داشت كه وى در قتل پدرش نقش داشته است. ۱
در جزء دوم، 32 روايت از پيامبر صلى الله عليه و آله و گزارش هايى در مناقب خلفا آمده است. مفاد برخى از اين روايات، چنين است: پيش نماز شدن ابو بكر به جاى پيامبر صلى الله عليه و آله در هنگام بيمارىِ منجر به ارتحال ايشان، توصيف ابو بكر به «مصاحب پيامبر» در جريان پنهان شدن در غار هنگام هجرت آن حضرت به مدينه، قرار داشتن ابو بكر و عمر به عنوان دو وزير پيامبر صلى الله عليه و آله ، توصيف اموال ابو بكر (در ازدواج عايشه و انفاق چهل هزار) از زبان پيامبر صلى الله عليه و آله به عنوان سودمندترين مال، دستور پيامبر صلى الله عليه و آله به اقتدا به ابو بكر و عمر پس از خود، توصيف آن دو به «دو آقاى پيران بهشت»، اعلم و افضل بودن ابو بكر و عمر، توصيف ابو بكر به «صدّيق» و عمر به «فاروق» در نوشته اى روى ساق عرش در آسمان، نجات يافتن عمر ابن خطّاب به تنهايى از عذاب آسمانى، صلاحيت عمر براى دريافت وحى، فرار كردن شيطان از عمر و ترس او از وى، آرام بخش بودن زبان عمر، هم زانونشينىِ عثمان با پيامبر صلى الله عليه و آله ، ازدواج عثمان با رقيه و زينب دختران پيامبر، بهشتى شدن عثمان، حيا كردن فرشتگان از عثمان، توصيف ابو بكر و عمر و عثمان و على به «افضل مردم پس از پيامبر صلى الله عليه و آله » و اين كه ابو بكر و عمر، مصداق اين آيه اند: «وَ السَّـبِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَـجِرِينَ وَالأنْصار وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَـنٍ رَّضِىَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُواْ عَنْهُ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَنَّـتٍ تَجْرِى تَحْتَهَا الْأَنْهَـرُ خَــلِدِينَ فِيهَآ أَبَدًا ذَ لِك الْفَوْزُ الْعَظِيمُ» و نيز مصداق يا مؤوَّل آيه «لَّقَدْ رَضِىَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ...» ، و اين كه ابو بكر مصداق اين آيه است: «وَ الَّذِى جَآءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ» و نيز مصداق

1.همان، به ترتيب : ص ۵۰، ۵۱، ۵۵ ـ ۵۶، ۵۷، ۵۸ ـ ۵۹.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
234

خدا صلى الله عليه و آله و بدعت هاى خلفاست. جزء دوم، در نقد روايات و گزارش هايى است كه فضائل و مناقب خلفا را مطرح مى كنند.
ابو القاسم كوفى در تبيين اين مسائل و مباحث، از قرآن، روايات، تاريخ و عقل بهره گرفته است. از اين رو، كتاب وى افزون بر ارزش تاريخى و روايى و كلامى، در نقد متنى و محتوايىِ حديث نيز ارزش فراوان دارد. وى با استناد به آيات قرآن و قول و فعل پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، برخى از كارهاى خلفا را بدعت در دين شمرده است. به گزارش او، هر يك از خلفا، بيش از پنج بدعت در دين نهاده اند، كه مهم ترينشان را چنين مى توان برشمرد:
بدعت هاى خليفه اوّل: امارت بر مسلمانان به عنوان خليفه پيامبر صلى الله عليه و آله ، تعيين حقوقى از بيت المال براى خود در برابر مقام خلافت، قرار دادن شرط عدالت براى پذيرفتن آيه هاى قرآن در جريان گردآورى قرآن ـ با هدف از رسميت انداختن مصحف امام على عليه السلام و به علّت ترس از عيان شدن مفاسد خود ـ ، معرّفى عمر براى خلافت و جانشينى خود، بدون نظرخواهى از مردم . ۱
بدعت هاى خليفه دوم: شستن پاها و منع مسح آن دو در وضو، حذف «حىّ على خير العمل» از اذان و اقامه، گفتن «آمين» پس از خواندن سوره حمد، خواندن نماز مغرب پيش از آشكار شدن ستاره اى از ستارگان، روا شمردنِ نماز تراويح در شب هاى ماه رمضان، تغيير محلّ مقام ابراهيم عليه السلام از جاى پيشين كه پيامبر صلى الله عليه و آله نيز تأييد كرده بود، نهى از متعه نسا و متعه حج كه در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله حلال بودند، بدعت در نكاح و طلاق؛ يعنى مطرح كردن طلاق بدعت در برابر طلاق سنّت، و منع عرب از تزويج با عجم و به عكس. ۲
بدعت هاى خليفه سوم: قرار دادن حقّ الاجاره براى كوه ها و دشت ها جهت

1.الاستغاثة، به ترتيب: ج ۱، ص ۱۲ ـ ۱۷، ۱۸، ۲۰، ۲۲.

2.همان، به ترتيب : ص ۲۴، ۲۵، ۲۷، ۲۸ ـ ۲۹، ۳۴ ـ ۳۵، ۳۶، ۴۰ ـ ۴۱، ۴۴ ـ ۴۵.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 101936
صفحه از 554
پرینت  ارسال به