در اين راه، جسارت‌هاي بسياري کرد. براي نمونه، شيخ جعفر کاشف الغطاء (م 1227 ق) را از نسل بني اميه مي‌‌خواند و چون در ايران خبر درگذشت وي را شنيد، گفت: «مات الخنزير بمرض الخنازير!». ^۱نيز به سيّد محسن کاظمي نسبت مي‌داد که لواط را حلال کرده است. ^۲وحيد بهبهاني را «فقيه مروانيان» مي‌‌خواند «که بزرگان اخباريان به دست او مندرس شدند و از بين رفتند». ^۳گذري بر زندگي عبرت‌انگيز وي خالي از لطف نيست؛ چراکه سرانجام مجتهدان، حکم قتل او را صادر کردند و او در اين راه کشته شد.
ميرزا محمّد اخباري پس از کسب فيض از علماي عتبات، با فقهايي چون شيخ جعفر نجفي (م 1227 ق)، سيّد علي طباطبايي (م 1231 ق) صاحب رياض، سيد محمّد باقر شفتي اصفهاني (م 1230 ق)، محمّد باقر کلباسي و سيّد محسن کاظمي اعرجي (م 1227 ق) سخت درگير شد و آنان را با مجادله‌هايش به تنگ آورد. سرانجام، فشار علماي اصولي سبب شد که ميرزا محمّد عراق را ترک گويد و راهي ايران شود. پس مدّتي در شهرهاي ايران مانند ري، اصفهان، مشهد و گيلان، سرگردان بود. پس از حدود دو سال اقامه جمعه و جماعت در فيروزآباد فارس و جلب علاقه مردم، به تهران آمد و مورد توجه و احترام فتحعلي شاه قاجار قرار گرفت و پس از چهار سال، به عراق باز گشت و به کاظمين رفت.
وي در حضور دو باره خود در عراق، بي ‌پروا در مجالس و منابر، سبّ و شتم مجتهدان را بر زبان مي‌راند تا آن که سيّد محمّد مجاهد (م 1242 ق) صاحب مناهل به کاظمين آمد و ميرزا محمّد را از اين کار منع کرد. ولي او قبول نکرد و حتي در مقام آزار سيد نيز بر آمد. آقا سيد محمّد نيز به ناچار، شيخ موسي فرزند شيخ جعفر کاشف الغطا را که در نجف بود، از اين قضيه باخبر کرد و او هم با جماعتي از مردم نجف، به کاظمين آمد و در آن جا جلسه‌اي تشکيل دادند. در آن جلسه که سيّد

2. الدرر النجفية، مشتمل بر 62 دُرّه که بيشتر آنها مربوط به فقه است. ^۱محدّث بحراني در اين کتاب بر اين باور است که هر گاه دليل عقلي با دليل نقلي مخالفت کند، دليل نقلي مقدّم بر دليل عقلي است. ^۲
3. لؤلؤة البحرين، اجازه کبيره‌اي است که آن را به درخواست دو برادرزاده‌اش نگاشته و شرح حال خود و مشايخ اجازه خود و ديگر مشايخ را تا زمان صدوقين و کليني، در آن آورده است. ^۳
4. سلاسل الحديد في تقييد ابن ابي الحديد، شامل مقدّمه‌اي در امامت و نيز نقل و نقد مطالبي از شرح نهج البلاغة‌ي ابن ابي الحديد در باره امامت و احوال خلفا و صحابه. ^۴

ميرزا محمّد اخباري (1178 ـ مقتول 1232 ق)

ميرزا محمّد بن عبد النّبي بن عبد الصانع نيشابوري اکبرآبادي، مکنّا به ابو احمد و معروف به ميرزا محمّد اخباري و محدّث نيشابوري (م 1232 ق)، شخصي عالم بود که در علوم غريبه نيز دستي داشت و افزون بر آن، شصت هزار بيت شعر به عربي و فارسي سرود. ^۵جدّ و جدّه وي اهل استرآباد بودند. پدرش اهل نيشابور بود و از آن جا به اکبرآباد هند مهاجرت کرد و ميرزا محمّد در آن جا زاده شد. وي پس از تحصيلات مقدّماتي، در حدود بيست سالگي از هند عازم سفر بيت الله شد و در بازگشت، براي تحصيل علوم ديني، چندي در نجف و کربلا و کاظمين اقامت گزيد. ^۶
ميزرا محمّد، از اخباريان تندرو و شايد از جهاتي، تندترينِ آنان بود؛ چراکه تقريباً سراسر عمر علمي خود را به جدال و نزاع با فقها و مجتهدان اصولي گذراند و