171
اخباريگري (تاريخ و عقايد)

16. آينه عباسي، يا همان امالي عباسي، به زبان فارسي و به امر عباس ميرزا فرزند فتحعلي شاه در ردّ اهل کتاب و اثبات نبوّت خاصّه نوشته است. ۱

شيخ حسين بحراني (م قبل از 1240 ق)

حسين بن محمّد بن علي بن ابراهيم عيثان بحراني، محدّث و شاعري زبردست بود که از بزرگان اخباري در عصر خويش به شمار مي‌‌آمد. وي پس از تکميل مقدمات علوم اسلامي نزد علماي بحرين، به کربلا هجرت نمود و مدارج فقه و حديث را در محضر معروف‌ترين استاد خود شيخ يوسف بحراني (م 1186 ق) صاحب الحدائق الناضرة پيمود. شاگرد معروف او فتحعلي خان، سبط کريم خان زند است. وي در نبرد محدّث نيشابوري ميرزا محمّد اخباري مقتول در برابر اصوليان، همرزم او بود و گرچه آقا بزرگ تهراني او را از شاگردان ميرزا محمّد اخباري شمرده است، ۲برخي اين سخن را ردّ کرده‌اند و احتمال داده‌اند که ميرزا محمّد شاگرد او بوده باشد! ۳به هر حال، وي در مسجد صاحب حدائق واقع در محله باب الطاق کربلا مشغول امامت و رهبري اخباريه بود. ۴
از مشهورترين آثار شيخ حسين بحراني، منظومة في الاجتهاد والاخبار است که در ردّ اجتهاد و اصول فقه سروده و ميرزا محمّد اخباري همه آن را در کتاب مصادر الأنوار درج کرده است. ۵

1.همان، ج ۲، ص ۳۱۸، ش ۱۲۷۵.

2.الذريعة، ج ۲۳، ص ۶۴، ش ۸۰۵۶.

3.دايرة المعارف تشيّع، ج ۳، ص ۱۰۹، عبد الحسين شهيدي. نيز: تراجم الرجال، ج ۱، ص ۳۰۴، ش ۵۹۲، نشر: دليل ما.

4.دايرة المعارف تشيّع، ج ۳، ص ۱۰۹. درگذشت شيخ حسين بحراني دقيقاً مشخص نيست؛ ولي شاگردش فتحعلي خان در کتاب الفوائد الشيرازية براي وي طلب رحمت و مغفرت مي‌کند. از آن جا که اين کتاب در سال ۱۲۴۰ ق، به اتمام رسيده، معلوم مي‌شود که شيخ حسين بحراني قبل از ۱۲۴۰ از دنيا رفته است ( أعيان الشيعة، ج۹، ص ۴۰۱، ش ۵۵۳۰؛ الذريعة، ج ۲۳، ص ۶۳).

5.الذريعة، ج ۲۱، ص ۹۶، ش ۴۱۰۶ و ج ۲۳، ص ۶۳، ش ۸۰۵۵. آقا بزرگ تهراني ارجوزه‌اي را هم به غير از اين منظومه به وي نسبت مي‌دهد ( الذريعة، ج ۱، ص ۴۵۱، ش ۲۲۶۳) که به نظر مي‌رسد همين منظومه باشد و نه کتابي ديگر.


اخباريگري (تاريخ و عقايد)
170

است: عبارات کتاب قبسه را با کلمه «قلتُ» و کلام عين العين را با لفظ «قال» و الفاظ انسان العين را با جمله «اقول» مشخص کرده است. ۱
9. معوّل العقول في قلع أساس الاصول، که از باب تخفيف، آن را قلع الاساس هم مي‌‌خوانند. سيد دلدار علي هندي کتابي به نام اساس الاصول نوشته که در آن الفوائد المدنية‌ي ميرزا محمّد امين استرآبادي را نقض کرده، و ميرزا محمّد هم اين کتاب را ردّ بر اساس الاصول دلدار علي نوشته است. وي در اين کتاب به شيخ جعفر نجفي توهين کرده است. ۲
10. دوائر العلوم و جداول الرسوم، که علوم کثيره و غريبه را جمع کرده و کتاب بزرگي شده که به او تحفة الخاقان هم گفته شده است. ۳
11. الصيحة بالحق علي من ألحد و تزندق، ردّي بر الحق المبين شيخ جعفر نجفي است. ۴
12. غمزة البرهان لنبهة الوسنان، اين کتاب در ردّ علماي اصول براي بيداري آنها از خواب است. ۵
13. القسورة، در اين کتاب اعتراضاتي بر مجتهدان وارد کرده و مسائلي را به صورت سؤال مطرح کرده، مانند اين که آيا باب علم منسدّ است؟ سپس به آنها جواب داده و براي ميرزاي قمي صاحب قوانين فرستاده است. ميرزا هم کتابي در ردّ آن نوشته است. ۶
15. مجالي الانوار در مبدأ و معاد، که در سال 1220 تأليف کرد و خودش نيز آن را شرح کرده، با نام مجال المجالي (که در آن حکيم الهي ملا علي نوري را ردّ کرده) براي فتحعلي شاه هديه مي‌فرستد. ۷

1.ريحانة الأدب، ج ۱، ص ۸۵؛ الذريعة، ج ۱۷، ص ۳۵، ش ۱۹۵ و ج ۲، ص ۳۸۹ ـ ۳۹۰.

2.الذريعة، ج ۱۷، ص ۱۶۷، ش ۹۷ و ج ۲۱، ص ۲۰۷، ش ۴۶۴۲.

3.الذريعة، ج ۸، ص ۲۶۷، ش ۱۱۳۲.

4.الذريعة، ج ۱۵، ص ۱۰۴، ش ۶۹۷.

5.همان، ج ۱۶، ص ۶۰، ش ۲۹۷.

6.همان، ج ۱۷، ص ۸۳، ش ۴۴۴؛ مکارم الآثار، ج ۳، ص ۹۳۹.

7.الذريعة، ج ۱۹، ص ۳۷۳ ـ ۳۷۴، ش ۱۶۶۳ و ۱۶۶۵.

  • نام منبع :
    اخباريگري (تاريخ و عقايد)
    سایر پدیدآورندگان :
    ارزیاب: طباطبایی، سید محمد کاظم ، اسلامی، سید حسن ، ویراستار علمی: بهرامی خشنودی، مرتضی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    1000
    قیمت :
    9200 تومان
تعداد بازدید : 174051
صفحه از 555
پرینت  ارسال به