315
اخباريگري (تاريخ و عقايد)

به خدا قسم كه مرا خوشحال کردي؛ ولي يک حرف حق نزدي! ...؛ زيرا پايه سخن تو بر قياس بود، و قياس هم از دين من نيست. ۱
يا در روايت ديگري، وقتي مؤمن طاق، عبد الله بن سنان را ـ که مي‌خواست خدمت امام صادق عليه السلام برسد ـ واسطه قرار مي‌دهد که حضرت، او را بپذيرد، امام صادق عليه السلام شفاعت عبد الله بن سنان را قبول نمي‌کند؛ زيرا در مناظره کلامي‌اي كه با‌ يک صبي داشته، شخص صبي، بر او پيروز شده بود. ۲
6 . يونس بن يعقوب مي‌گويد: در محضر امام صادق عليه السلام بودم که شخصي از شهر شام، خدمت امام رسيد و گفت: من در علم کلام و فقه و فرائض (مسائل ارث)، تخصّص دارم و آمده‌ام تا با اصحاب شما مناظره کنم.
امام صادق عليه السلام فرمود: «کلام تو از پيامبر خدا صلي الله عليه و آله است و يا از جانب خودت؟».
شامي گفت: هم از کلام پيامبر خدا و هم از جانب خودم است.
امام صادق عليه السلام فرمود: «پس در اين صورت، تو شريک پيامبر خدا هستي؟». شامي گفت: نه. امام عليه السلام فرمود: «آيا به تو وحي شده؟ و خداوند به تو خبر داده است؟». گفت: نه.
امام عليه السلام فرمود: «آيا اطاعت از تو، مانند پيروي كردن از پيامبر خدا واجب است؟». گفت: خير.
در اين هنگام، امام صادق عليه السلام به يونس بن يعقوب نگريست و فرمود: «اي يونس بن يعقوب! اين شخص، قبل از آن‌ که کلامي بگويد، دشمن خودش شد؛ زيرا لازمه حرف او اين است که هر چه از پيش خودش مي‌گويد، قبول نداشته باشد... . اي يونس! اگر در کلام تخصّص داشتي، با اين شخص شامي مناظره مي‌کردي». ۳

1.وسائل الشيعة، ج ۱۸، ص ۳۸، باب ۵، ح ۳۹.

2.إثبات الهداة، ج ۱، ص ۱۲۸، ح ۱۹.

3.اين فقره را شيخ مفيد از کليني، اين طور نقل کرده: «و ددت انّک يا يونس محسن الکلام» و از آن، استفاده کرد كه جدال حق، مطلوب است (تصحيح الإعتقاد، چاپ شده در سلسلة مؤلَّفات الشيخ المفيد، ج ۵، ص ۷۰).


اخباريگري (تاريخ و عقايد)
314

3. امام باقر عليه السلام به ابو عبيده حذّاء مي‌گويد:
اي زياد! از خصومات و مناظرات کلامي پرهيز کن؛ زيرا آنها سبب شکّ و ترديد مي‌شوند، عمل را فاسد مي‌كنند و صاحبش را به هلاکت مي‌رسانند و گاه کلامي مي‌گويي که بخشيده نمي‌شود، و در گذشته، قومي بودند كه علومي را که به آنان امر شده بود، ترک کردند و سراغ علومي رفتند که از آنان ساقط شده بود، تا اين ‌که گفتگوي آنان به ذات حق تعالي و صفات رسيد و در درک آن، سرگردان شدند. ۱
در روايت ديگري هم امام باقر عليه السلام، ابو عبيده را از علم کلام، نهي مي‌کند. ۲
سليمان بن خالد مي‌گويد: امام صادق عليه السلام مي‌فرمايد:
إنَّ الله عزّوجلّ يقول:(وَ أَنَّ إِلَي رَبِّک الـْمُنتَهَي)،۳فاذا انتهي الکلام الي الله فامسکوا.۴
خداوند عزوجل مي‌فرمايد: (همانا امر به پروردگار تو منتهي مي‌شود). پس هرگاه گفتار شما به خداوند رسيد، خودداري کنيد!
شيخ صدوق در پايان کتاب التوحيد، 35 روايت را در بابي به نام «باب النهي عن الکلام و الجدال و المراء في الله عزّوجلّ» آورده که ما را از کلام در باره خداوند و صفات او نهي مي‌کند. ۵کليني نيز در الكافي، ده روايت را در بابي به نام «باب النهي عن الکلام في الکيفية» گنجانيده است. لذا ما به اين روايت سليمان بن خالد ـ که هم شيخ صدوق و هم کليني در نهي از کلام در ذات و صفات الهي نقل کرده‌اند ـ ، بسنده مي‌کنيم.
5 . زماني که مؤمن طاق، با شخصي مناظره كرد و آن طرف را محکوم نمود، امام صادق عليه السلام به او فرمود:

1.الکافي، ج ۱، ص ۹۲، ح ۴؛ التوحيد، ص ۴۵۶، ح ۱۱؛ إثبات الهداة، ج ۱، ص ۱۲۴، ح ۶؛ مرآة العقول، ج ۱، ص ۳۲۳.

2.بحار الأنوار، ج ۲، ص ۱۳۷.

3.سوره نجم، آيه ۴۲.

4.الکافي، ج ۱، ص ۹۲، ح ۲؛ التوحيد، ص ۴۵۶، ح ۹؛ اثبات الهدي، ج ۱، ص ۱۲۳، ح ۴.

5.التوحيد، ص ۴۵۴.

  • نام منبع :
    اخباريگري (تاريخ و عقايد)
    سایر پدیدآورندگان :
    ارزیاب: طباطبایی، سید محمد کاظم ، اسلامی، سید حسن ، ویراستار علمی: بهرامی خشنودی، مرتضی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    1000
    قیمت :
    9200 تومان
تعداد بازدید : 174370
صفحه از 555
پرینت  ارسال به