159
مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)

روايات و آثار

آقاي خويي، رواياتى را که جميل در اسناد آن واقع شده، 570 مورد مى‌داند و رواياتى را که خود از امام باقر، امام صادق، امام کاظم و امام رضا عليهم السلام نقل کرده، به 239 مورد مي‌رسانَد. ۱ ابن‌دُرّاج، «اصل»ى داشته که گروه بسيارى آن را روايت کرده‌اند ۲ و نيز کتابى را با همکارى محمّد بن حُمْران تأليف نموده که حسن بن علىّ بن بنت الياس، آن را روايت کرده است. کتاب ديگرى را هم با مشارکت مُرازِم بن حکيم تدوين نموده که حسين بن عبيد الله، آن را روايت کرده است. ۳

11. عبد الله بن بُکَير بن اَعْين

عبد ا? بن بُکَير بن اَعْين، فقيه و متکلّم برجسته شيعه است که به فطحيه پيوست. وي يکى از ستارگان درخشان خاندان عريق و اصيل آل اَعْين است که به فقه و وثاقتش اعتراف شده و او را از اصحاب اجماع مى‌دانند. ۴ ابن بُکَير، فَطَحى مذهب بود؛ ولي در وثاقت او ترديدى نکرده‌اند. ۵ علّامه حلّى مي‌گويد:
من به روايت‌هاى او اعتماد مي‌کنم، اگرچه فاسد المذهب است. ۶
شيخ الطّائفه مى‌نويسد:
شيعيان، به اخبار فَطَحى‌ها، مثل عبداللّه بن بُکَير و… عمل کرده‌اند. ۷
البته گفتنى است که برخى از فقها (چون محقّق حلّى)، ۸ روايت‌هاى او را به دليل فَطَحى بودن وى نپذيرفته‌اند. شيخ مفيد، او را از فقهاى بزرگى مى‌داند که حلال و حرام الهى، فتاوا و احکام از ايشان اخذ مي‌شود و موردى براى طعن و ذمّشان نيست. ۹

1.معجم رجال الحديث، ج۵، ص۱۲۴ـ ۱۲۵.

2.رجال النجاشي، ص۱۲۶، ش۳۲۸؛ الفهرست، طوسي، ص۹۴، ش۱۵۴؛ خلاصة الأقوال، ص۹۲، ش۲۰۹.

3.رجال النجاشي، ص۱۲۶، ش۳۲۸.

4.اختيار معرفة الرجال، ج۲، ص۶۷۳، ش۷۰۵.

5.الفهرست، طوسي، ص۱۷۳، ش۴۶۳.

6.خلاصة الأقوال، ص۱۹۵، ش۶۰۹ .

7.عدّة الاُصول، ج۱، ص۳۸۱.

8.المعتبر في شرح المختصر، ج۱، ص۲۱۰.

9.جوابات أهل موصل، ص۲۵ و۳۷.


مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)
158

10. جميل بن دُرّاج بن عبد الله کوفي (زنده قبل از 203 ق)

جميل بن دُرّاج بن عبد ا? کوفي، از موالي نَخَع و فقيه سرشناس اواخر قرن دوم بود که در ميدان عبادت و تقوا، مقامى والا داشت و سجده‌هاى طولانى او زبانزد خاصّ و عام بود. ۱ او در علوم زمان خود، تبحّر و نزد محدّثان، منزلتى رفيع داشت و با اين که از نظر مالى، وضعش چندان خوب نبود، از همکارى با حاکمان جور، سخت پرهيز مى‌کرد و دانشمند فروتنى بود. اين حقيقت، از گفتگوى ابن ابى عُمَير با او معلوم مى‌شود. ابن ابى عمير مى‌گويد:
به جميل گفتم: محضر درس تو چه باشکوه برقرار است! گفت: آرى، به خدا سوگند! ما نزد زُرارة بن اَعْين، به منزله کودکان مکتبى بوديم که اطراف معلّمشان باشند. ۲
جميل از ياران امام موسى کاظم عليه السلام نيز بوده است. ۳ نجاشى، او را اين گونه ستوده است:
شيخنا و وجه الطّائفة، ثقة، روى عن أبى عبد اللّه و أبى الحسن(. ۴
شيخ طوسى، او را ثقه مي‌داند و براي او «اصل»ي قائل است. ۵
کشّى، او را از اصحاب اجماع دانسته و روايت‌هايي در مدح و منزلت والا و وثاقتش نقل کرده است. ۶ وي، در پايان عمر بابرکت خود، نابينا شد و در زمان امام رضا عليه السلام رحلت کرد. ۷

1.اختيار معرفة الرجال، ج۲، ص۵۲۲، ش ۴۶۹.

2.همان، ج۱، ص۳۴۸، ش ۲۱۳ .

3.رجال الطوسي، ص۱۷۶، ش ۲۱۰۱ (از اصحاب امام صادق عليه السلام) و ص۳۳۳، ش ۴۹۶۴ (از اصحاب امام کاظم عليه السلام).

4.رجال النجاشي، ص۱۲۶، ش۳۲۸.

5.ر.ک: اختيار معرفة الرجال؛ الفهرست، طوسي، ص۹۴، ش۱۵۴.

6.اختيار معرفة الرجال، شماره ۲۱۳، ۲۵۲، ۳۷۳، ۴۶۷، ۴۶۹ و۷۰۵.

7.خلاصة الأقوال، ص۹۲، ش۲۰۹.

  • نام منبع :
    مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    500
    قیمت :
    40000 ریال
تعداد بازدید : 127691
صفحه از 352
پرینت  ارسال به