161
مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)

روايات و آثار

اين راوي جليل القدر، روايت‌هاي فراوانى در همه ابواب اصول و فروع نقل کرده و نام وي در حدود 788 مورد از سلسله اسناد آمده شده است. از تأليفات وى الجامع (معروف به جامع بَزَنطى) و دو کتاب النوادر را مي‌توان نام برد. در کتب رجالى، اسامى راويان از بَزَنطي به تفصيل ذکر شده است، از جمله: محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب، احمد بن هلال، يحيى بن سعيد اهوازى، احمد بن محمّد برقى و محسن بن موسى الخشّاب.
بَزَنطى در سال 221 يا 222 ق، چشم از جهان فروبست و به سراى باقى شتافت. ۱

13. حسن بن علي بن فضّال (م 224 ق)

حسن بن علي بن فضّال، از محدّثان مشهور و راويان امام رضا عليه السلام و از خاصّان ايشان به شمار مي‌رفته که به عبادت، زهد و دانش، معروف بوده است. فضل بن شاذان نقل مي‌کند که: در مسجد ربيع، بر يکي از قاريان به نام اسماعيل بن عباد قرائت مي‌کردم. گروهي در گوشه مسجد سخن مي‌گفتند. يکي از آنان گفت: مردي به نام ابن فَضّال ـ عابدترين فردي که ديده يا شنيده‌ايم ـ در کوهستان است، و افزود: او به صحرا مي‌رود و آن قدر سجده‌اش را طولاني مي‌کند که پرندگان مي‌آيند بر بدنش مي‌نشينند و مي‌پندارند که لباس يا پارچه‌اي است؛ حيوانات وحشي با او انس دارند و در اطرافش زندگي مي‌کنند و راهزنان از ترس او غارت را رها مي‌نمايند و مي‌گريزند. فضل مي‌گويد: گمان کردم که اين مرد، از رجال
دوران‌هاي گذشته است تا اين که روزي در ميان محلّه ربيع با پدرم رحمه الله نشسته بوديم که مردي خوش‌رو و متناسب قامت، با لباس و ردايي نَرْسي را ديديم. بر پدرم سلام کرد. پدرم بلند شد و به او خوش‌آمد گفت و او را گرامي داشت. وقتي رفت، گفتم: اين شيخ که بود؟ گفت: اين حسن بن علي بن فضال است. گفتم: همان عابد فاضل؟ گفت: همان است. گفتم: اين همان نيست. او در کوه است. گفت: بله، هماني است که در کوه بود، و افزود: پسرِ کم‌خرد! چه مي‌گويي؟ شنيده‌هايم را براي او تعريف کردم. گفت: بله، درست است. ۲

1.همان، ص۷۵، ش۱۸۰؛ الفهرست، طوسي، ص۶۱، ش۶۳.

2.رجال النجاشي، ص۳۴، ش۷۲.


مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)
160

استادان و راويان

مشايخ وى، بزرگانى چون: پدرش (بُکَير بن اَعْين)، عمويش (زُرارة بن اَعْين)، حمزة بن حُمْران، حُمْران بن اَعْين، عبيد بن زُرارة، حفص بن ابى عيسى هستند. گروه بسياري از جمله‌: ابن ابى عُمَير، صفوان بن يحيى، حسن بن محبوب، على بن اَسباط، حسن بن فضّال، فضالة بن ايوب، عبد الله بن مُغَيرة، جعفر بن بشير، عبّاس بن عامر، على بن رِئاب، علاء بن رَزين، عبد الرّحمان بن ابى نَجْران، عبد الله بن جبلة، عبد الله بن حمّاد انصارى، مروان بن مسلم، موسى بن قاسم، نصر بن سُوَيد صيرفى، زياد بن مروان قندى و… از وي روايت مي‌کنند. ۱

روايات و آثار

عبد الله بن بُکَير، کثير الحديث و کثير الرّوايه بود. ۲ نام وي 343 بار در اسناد روايات آمده است. ۳ شيخ طوسى و نجاشى براى او کتابى ذکر کرده‌اند. ۴ ابن بُکَير، مُسندي نيز داشته که ابن عُقْدَه آن را روايت کرده است.

12. احمد بن محمّد بن ابي نصر بَزَنطي (م 221 يا 222 ق)

بَزَنطي، از جمله اصحاب اجماع دسته سوم ۵ و از ياران امام کاظم، امام رضا و امام جواد عليهم السلام است. ۶ شيخ طوسى، اصل وى را از آل مهران مي‌داند. ۷ وي فقيه و راوى ثقه‌اى است که نخست، واقفي‌مذهب بوده، امّا با ديدن معجزه‌هايي از امام رضا عليه السلام مستبصر شده است. ۸
ابن ابي نصر بَزَنطي، نزد امام رضا عليه السلام مرتبه و منزلتى والا يافت، به حدّى که شبى که همراه صفوان بن يحيى، محمّد بن سنان و عبد الله بن مُغَيره ـ يا عبد الله بن جُنْدَب ـ به حضور بابرکت امام رضا عليه السلامرسيده بودند، موقع بازگشت، امام، از او خواست که بماند، و او آن شب در خانه حضرت ماند. پس از صرف شام و گفتگوى علمى، امام رضا عليه السلام بستر پهن کرد و او در بستر امام استراحت کرد. ۹ شيخ طوسى درباره وى مى‌گويد:
ثقة، لقى الرّضا عليه السلام وکان عظيم المنزلة عنده. ۱۰
نجاشى نيز از منزلت والاى او نزد امام رضا عليه السلام و امام جواد عليه السلام، ياد کرده است. ۱۱

1.معجم رجال الحديث، ج۱۱، ص۱۳۳.

2.رجال النجاشي، ص۲۲۲، ش۵۸۱.

3.معجم رجال الحديث، ج۱۱، ص۱۳۳.

4.الفهرست، طوسي، ص۱۷۴، ش۴۶۳؛ رجال النجاشي، ص۲۲۲، ش۵۸۱.

5.اختيار معرفة الرجال، ج۲، ص۸۳۰، ش۱۰۵۰.

6.رجال الطوسي، ش ۴۹۵۴ و۵۱۹۶ و ۵۵۱۸ .

7.الغيبة، طوسي، ص۷۱، ح۷۶.

8.الفوائد الرجالية، ج۳، ص۴۸؛ معجم رجال الحديث، ج۳، ص۱۸.

9.معجم رجال الحديث، ج۲، ص۸۵۲ ـ ۸۵۳، ش۱۰۹۹.

10.الفهرست، طوسي، ص۶۱، ش۶۳.

11.رجال النجاشي، ص۵۸۷ ـ ۵۸۹، ش۱۰۹۹ـ ۱۱۰۱.

  • نام منبع :
    مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    500
    قیمت :
    40000 ریال
تعداد بازدید : 126985
صفحه از 352
پرینت  ارسال به