2. عبد الله بن مسعود بن غافل هُذَلي (م 32 يا 33 ق)
از اصحاب مشهور پيامبر صلي الله عليه و آله و در اصل، از بني هذيل بود؛ امّا او را بيشتر به نام مادرش «اُمّ عبد» ميشناسند. به گفته خود ابن مسعود، وي ششمين فردي بود که به پيامبر اسلام ايمان آورد ۱ و اوّلين کسي بود که قرآن را آشکارا و با صداي بلند در مقابل مشرکان مکّه تلاوت
کرد و آزار بسيار ديد. ۲ وي پس از هجرت به مدينه، از نزديکترين ياران پيامبر صلي الله عليه و آله بود و رابطه مستمر و نزديکي با ايشان داشت. وي همواره عهدهدار بستر پيامبر خدا صلي الله عليه و آله، مسواک، نعلين، و آب مورد نياز ايشان در سفرها بود. هنگام غسل، پيامبر صلي الله عليه و آله را ميپوشانْد، از خواب بيدارشان ميکرد و کفشهاي ايشان را در پايشان ميکرد و همواره همراه و نگاهبان جان پيامبر صلي الله عليه و آله بود. ۳
ابن مسعود، قرآن را به زيبايي تلاوت ميکرد و پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله به شنيدن آيات از زبان وي علاقهمند بود و ميفرمود:
هر که ميخواهد قرآن را به همان طراوتي که نازل شده بخواند، آن را مانند ابن اُمّ عبد، تلاوت کند. ۴
وي قاري قرآن، فقيه در دين و عالم به سنّت بود و اصحاب خود را به اداي صحيح آيات فرا ميخواند و در نقل روايتْ سختگير بود و شاگردانش را از سستي در ضبط الفاظ حديثْ منع ميکرد. ۵
عبد الله مردي خوشخلق، خوشمجلس، پرهيزگار، و آموزگاري مهربان بود. ۶ بهتر از همه، لباس سپيد ميپوشيد و بوي خوش بسيار استفاده ميکرد. ۷ کوتاه قد، لاغر و گندمگون بود ۸ و ساقهاي پاي او به قدري باريک بود که باعث تمسخر ميشد و به علّت ضعف جسماني، کمتر روزه ميگرفت و نماز را ترجيح ميداد. ۹ گيسواني بلند داشت، به گونهاي که در نماز، آنها را پشت گوشهاي خود قرار ميداد. ۱۰
1.ا?صابة، ج۴، ص۱۹۹؛ سير أعلام النبلاء، ج۱، ص۴۶۴.
2.اُسد الغابة، ج۳، ص۲۵۶ـ ۲۵۷ .
3.همان، ص۲۵۷.
4.التاريخ الکبير، ج۱، ص۳۶۰و ج۶، ص۳۰۸؛ تهذيب الکمال، ج۲۲، ص۶۰۲؛ تذکرة الحفّاظ، ج۱، ص۱۴.
5.سير أعلام النبلاء، ج۱، ص۱۳ـ ۱۴؛ الطبقات الکبري، ج۳، ص۱۵۹.
6.الطبقات الکبري، ج۶، ص ۱۵۶.
7.همان، ص ۱۵۷.
8.سير أعلام النبلاء، ج ۱، ص ۴۶۷ .
9.الطبقات الکبري، ج۶، ص ۱۵۵.
10.همان، ص ۱۵۸.