اين ديدگاه با مطالعه‌ي مقدّمه و مؤخّره حدود 1200 کتاب حديثي شيعه و اهل سنّت تا قرن دوازدهم به‌دست آمد.۱ استناد از کتب منبع ـ يا در حکم آن ـ حداقل در اين موارد، توجيه علمي دارد:
1. هنگامي که از متن حديث به عنوان سند حکم فقهي يا معرفتي و... استفاده مي‌شود: در عرف، اَسناد نشان‌دهنده ارتباط با اصل هستند؛ لذا بايد نزديک‌ترين ارتباط با اصل را داشته باشند که کتب منبع، چنين هستند.۲
2. هنگام مواجهه با تعارضات: استناد از منابع هنگام مواجهه با تعارضات، يکي از راه‌هاي برون‌رفت عملي از تعارض بدوي است.۳
3. هنگامي که قرار است، از متون براي قاعده‌سازي، قانون‌نويسي، تمّدن‌سازي و امور زيربنايي از اين دست استفاده شود: امور زيربنايي بايد بر کف‌پايه‌هاي قدرتمندي بنا شوند تا روبناهاي آن محکم و قابل دفاع باشد و منابع نسبت به کتب واسطه چنين هستند.۴ البته منابع يکسان نيستند و از حيث اعتبار متفاوت هستند؛ امّا به طور اجمالي، اعتبار گروه کتب منبع، از حيث استنادي، بيش از اعتبار گروه کتب واسطه است.
و) اخذ حديث از کتب واسطه
کتب واسطه با توجّه به «کاربردي نگاري» بيشتر آن‌ها، جايگاه خوبي در ميان مردم يافتند و استنساخ از آن‌ها فراوان شد. اربعين‌نگاري‌ها، مسائل نگاري‌هاي حديثي،
رساله‌هاي عمليه‌ي حديثي، کتب فراوان احاديث اعتقادي متقابل با اهل سنّت،
اخلاق‌نگاري‌ها و آداب‌نگاري‌ها همه از اين قبيل است.۵ اين کتب علاوه بر اشتراک در برخي کاربردها با کتب منبع، داراي کارآيي‌هاي ديگري نيز دارند که از اين قبيل است:
1. تصحيح نسخه: گاهي نسخه‌هايي که در اختيار واسطه‌نگاران بوده دقّت و ضبط بيشتري داشتند. در چنين جاهايي از کتاب واسطه براي تصحيح دقيق‌تر نسخه استفاده
1.. ر.ک: پايان¬نامه ملاک¬هاي اعتبارسنجي منابع حديث شيعه، ص۲۳۱.
2.. ر.ک: همان، ص۷۵.
3.. چه بسا گفته شود كه تعارض مستقّر ميان روايت منقول از «منبع» و روايت منقول از «لا منبع» شكل نمي¬گيرد.
4.. ر.ک: همان، ص۴۰.
5.. نگاهي به مجموعه‌ي ۲۲ جلدي ميراث حديث شيعه نشان مي¬دهد كه كتب كاربردي از حيث تعداد عنوان بيش از كتبي است كه با هدف محتواسازي نوشته شده است.
