فلسفة اخلاق مبتنی بر میانه‌روی در سخنان امیر‌مؤمنان(ع)

نشریه : پژوهشنامه نهج البلاغه

نویسنده : پديدآورنده : سید علی‌رضا صفوی
پديدآورنده : سعید بهشتی
پديدآورنده : سید کاظم اکرمی
پديدآورنده : معصومه صمدی

چکیده :

قرآن و روایات معصومین علیهم‌السلام بر این نکته تأکید می‌نمایند که بعثت پیامبر(ص)، در راستای نهادینه کردن مکارم اخلاقی می‌باشد. بررسی سخنان امام علی(ع) و مطالعۀ زندگی ایشان، نشان می‌دهد که توجه به فضایل اخلاقی و دوری جستن از افراط و تفریط و به‌عبارت‌دیگر پایبندی به اخلاق مبتنی بر میانه‌روی، بارزترین ویژگی آن حضرت بوده است. بدین منظور فرمایش­‌های داهیانۀ امیر‌مؤمنان(ع) در زمینۀ اعتدال مورد بررسی قرارگرفته و فلسفۀ اخلاق مبتنی بر میانه‌روی استخراج گردیده است. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل اسنادی به روش توصیفی – تحلیلی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد آفرینش متعادل جهان، قوانین موزون و متین خداوند متعال، اعتدال در آفرینش انسان، دوست داشتن اعتدال از جانب خداوند، ناپایداری دنیا و جاودانگی آخرت، سیره و سنت معتدلانۀ پیامبر(ص) و معصومین علیهم‌السلام و تغییرپذیری اخلاق از جمله بنیادها و فلسفۀ اخلاق مبتنی بر میانه‌روی است. مورد توجه قرار دادن بیانات امام علی علیه‌السلام در فلسفۀ اخلاق مبتنی بر میانه‌روی، می‌تواند ضمن غنای علمی این رشته، بر نهادینه‌شدن اخلاق در جامعه کمک نموده و بر آسیب‌ها و چالش‌های جّدی که در مسیر زندگی انسان‌ها در اثر افراط و تفریط به وجود آمده است، فائق آید.