بررسي روايات عرضه

نشریه :

نویسنده : پديدآورنده : علی نصیری گیلانی

چکیده :

احاديثى كه قرآن را به‌ عنوان معيار بازشناخت روايات سره از ناسره؛ اعم از موضوع يا ضعيف متنى معرفى كرده‏اند؛ به دو دسته تقسيم مى‏شوند: ۱. رواياتى كه به ‌طور مطلق به ارجاع احاديث به قرآن تأكيد كرده است. از اين دست از روايات به‌دست مى‏آيد كه قرآن معيار بازشناخت صحّت و سقم احاديث است؛ اعم از آن‌كه ميان احاديث تعارض باشد يا نباشد. ۲. رواياتى كه به‌هنگام تعارض اخبار، موافقت با قرآن را وجه ترجيح دانسته‏اند؛ يعنى، در تعارض ميان دو روايت كه هر دو از حجيّت برخوردارند، يكى از وجوه ترجيح موافقت حديث با قرآن شمرده شده است، از اين احاديث در كتب اصوليان در مبحث تعادل و تراجيح ياد شده است. نگارنده در اين مقاله ضمن برشمردن روايات خاصّه و عامّه در اين زمينه و بازکاوي مداليل آن‌ها و نگاه عالمان فريقين به اين روايات پرداخته و به اين نتايج دست يافته است: ۱. در برابر اتّفاق صاحب‌نظران شيعه در اعتبار روايات عرضه، شماري از عالمان اهل سنّت اين روايات را مجعول مي‌دانند. ۲. معيار مورد نظر در اين روايات مخالفت حديث با قرآن است، نه عدم موافقت با آن. ۳. مقصود از مخالفت حديث با قرآن، مخالفت از نوع تباين کلّي است. ۴. مقصود از مخالفت، مخالفت با نصّ آيات قرآن است، نه ظواهر آن‌ها.