عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه عمده روایات علائم ظهور سند معتبر ندارند و نباید با قطعیت، حوادث سالهای اخیر را با آن تطبیق کنیم، از اجرای پروژه علمی «بررسی عقلی و نقلی نشانهها و علائم ظهور» در این پژوهشگاه خبر داد.
حجتالاسلام والمسلمین خدامراد سلیمیان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفتوگو با ایکنا؛از تألیف پروژه علمی «بررسی عقلی و نقلی نشانهها و علائم ظهور» خبر داد و گفت:
در این پژوهش روایات نشانهها وعلائم ظهوربه ویژه از نگاه اعتبار منبع، سند، متن و دلالت آن بر محتوا و همچنین برخی بسترهای صدور و نقل این روایات مورد بررسی قرار میگیرد.
وی با بیان اینکه در این پروژه تحقیقی، برخی واژگان و کلیّات و بحثهای پیرامونی آن مورد تحقیق قرار خواهد گرفت، اظهار کرد: این مطالعه در پاسخ به این پرسش بنیادین سامان یافته است که روایات نشانههای ظهور از نظر منبع و سند چه میزان اعتبار دارد و متن و محتوای آن چگونه تبیین و تحلیل میشود؟ این اثر در ذیل قطب تعمیق ایمان دینی و مبارزه با جریانها و فرق انحرافی پژوهشگاه به تصویب رسیده و امید است در سال جاری منتشر شود.
جذابیت مضمون؛ عامل تحریف
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تأکید بر اینکه در این پژوهش با توجه به موضوع، تحلیل و تبیینی در بررسی روایات نشانههای ظهور انجام خواهد شد، افزود: گونههای روایات نشانهها به صورت بررسی و نقد منبعی، استنادی و محتوایی خواهد بود. پس از بازنمایی اعتبار منبع و سند برخی روایات نشانههای حتمی ظهور، بیپایگی پارهای از این روایات روشن میشود، زیرا با توجه به جذابیت مضمون نشانههای ظهور، سخنانی در این باره از بنیان جعل و یا سخنانی دستخوش دگرگونیهایی شده است.
سلیمیان در پاسخ به این سؤال که آیا آمار دقیقی از تعداد روایات علائم و نشانههای ظهور وجود دارد و اینکه چه تعداد آنها معتبر و چه میزان غیرمعتبر است، تصریح کرد:
برای هیچ یک از موضوعات نمیتوان آمار دقیقی ارائه کرد، زیرا مبانی رجالی متفاوت است و تعداد روایت نیز بر این اساس متفاوت میشود، ولی قدر مسلم آن است که در نگاه عموم صاحبنظران در مباحث رجالی، قطعاً روایات معتبری در بحث علائم و نشانههای ظهور وجود دارد که مدنظر معصومین(ع) بوده است.
فراز و فرود روایات
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با پرداختن به اینکه در روایات علائم فرازوفرودهایی داشته و تصرفات و تحلیلهایی بر آن بار شده است، تصریح کرد: کسانی که مدعی وجود تعداد خاصی روایت در باب علائم هستند باید بگویند بر چه مبنای رجالی است، آیتالله طبسی که سالهاست درس خارج مهدویت دارند و در مورد نشانهها بحث کردهاند، ندیدهایم که تعداد و آمار در این زمینه بدهند.
سلیمیان با تأکید بر اینکه گاهی در بررسی روایات مرعوب تعداد آنها میشویم، اظهار کرد: گاهی چندصد و چندهزار آمار در مورد موضوعی ارائه میشود. گویا افزایش آمار اعتبار موضوع را بالا میبرد؛ البته ممکن است به حق موضوعی در روایات مورد تأکید بوده و روایات زیادی داشته باشد که سخن ما در این عرصه نیست، ولی اینکه در مورد یک موضوع خاص مدعی باشیم و سندی برای اثبات ارائه نکنیم آسیبزا خواهد بود؛ بنابراین مهم اتقان و کیفیت روایت است.
علائم ظهور عمدتاً ساختگیاند
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به اینکه برخی علائم ظهور روایات معتبر دارند و عمدتاً ساختگی هستند، اظهار کرد: این مباحث تخصصی هستند و صلاح نیست مردم عادی با آن درگیر شوند؛ توصیه بنده این است که افرادی که سواد تخصصی در بحث روایات ندارند نباید مستقیماً وارد کتب منبع شوند و روایات را بخوانند، بلکه باید از سوی صاحبان فن تحلیل شود.
وی با بیان اینکه به خصوص در چند دهه اخیر اشخاص و علائمی از سوی برخی افراد به عنوان نشانهها مطرح میشود که درست نیست، گفت: برای نمونه در چند سال اخیر با به وقوع پیوستن حوادث سوریه، یمن و پیدایش داعش و اتفاقاتی که همه میدانیم برخی افراد گمانهزنی کردند و آن را جزء همان علائم ظهور در روایات برشمردند و داعش (که بساط آن برچیده شد) را مصداق سفیانی نامیدند که میتواند سبب سودجویی برخی افراد از اعتقاد عمومی به مهدویت شود.
سلیمیان با اشاره به اینکه گاهی افرادی از روی حسن نیت هم این مسئله را طرح میکنند که عمدتاً ناشی از عدم اطلاع و آگاهی آنان است، بیان کرد: دلیل این مسئله این است که به واقع به علائم دسترسی نداریم و این آسیبزاست.
تطبیقات قابل دفاع نیست
وی با بیان اینکه همان طور که در مسائل پزشکی سراغ متخصص میرویم باید در این امور هم همین کار را بکنیم، تأکید کرد: برخی افراد که تمایلی ندارم نامی از ایشان ببرم در مورد علائم و بحث ظهور کتبی نوشتهاند، ولی تطبیقات آنان با حوادث امروز به هیچ وجه قابل دفاع نیست؛ به ما گفتهاند که شب و روز منتظر ظهور باشید؛ وقتی حوادثی رخ میدهد که تصور میکنیم به علائم نزدیک است باید مایه امیدواری ما شود و برای ظهور دعا کنیم، ولی بدانیم نباید بگوییم که الا و لابد این علائم از نشانههای ظهور است.
سلیمیان تأکید کرد: با یکی از این شخصیتهای علمی که کتابی نوشتهاند در جلسهای صحبت کردم و ایشان خودشان هم گفتند که بنده نظرات شخصی خود را بر اساس روایات کنار هم گذاشته و احتمال دادهام که این حوادث از علائم ظهور باشد، وگرنه قائل بر حتمیت این گفتهها نیستم.