به خوبي روشن است که اشکال پديد آمده، از تتبّع ناقص و عدم گردآوري روايات ناظر به حديث نشأت گرفته است؛ چرا که اگر خانواده‌ي حديثي اين موضوع تشکيل گردد و به ديگر روايات اهل‌بيت(عليهم‌السلام) مراجعه شود، معلوم مي‌گردد که اين مسأله در ديگر کلمات ائمه‌ي اطهار(عليهم‌السلام) تفسير شده است. ^۱
چنان‌که مرحوم شيخ صدوق در معاني الاخبار آورده است که مردي از امام صادق(عليه‌السلام) درباره‌ي اين فرمايش اميرمؤمنان(عليه‌السلام) سؤال کرد و حضرت آن را معنا کردند:
«مردي به امام صادق(عليه‌السلام) عرض کرد که روايت شده شخصي به اميرمؤمنان(عليه‌السلام) گفت: من تو را دوست دارم، پس حضرت به او فرمود: پوششي براي فقر مهيا کن. در اين حال امام صادق(عليه‌السلام) فرمود: علي(عليه‌السلام) اين‌چنين نگفته است؛ بلکه به آن مرد فرمود: براي روز فقر و فاقتت ـ روز قيامت ـ آماده شو، (يعني توشه طاعت و بندگي را بردار.)»^۲؛ بنابر اين فهم ناقص و نادرستي که با اکتفا بر نهج البلاغه به دست آمده بود، با تشکيل خانواده‌ي حديث جبران گشته، مقصود حقيقي امام علي(عليه‌السلام) معلوم گرديد.

نمونه دوم

در روايتي ديگر آمده است که وقتي از امام علي(عليه‌السلام) درباره‌ي خضاب نکردن محاسن شريفشان سؤال کردند، ايشان پاسخ دادند: «الْخِضَابُ زِينَةٌ وَ نَحْنُ قَوْمٌ فِي مُصِيبَةٍ»؛ خضاب کردن نوعي زينت است و ما قومي مصيبت‌زده هستيم.^۳
سيّدرضي که پس از قريب به چهارصد سال اين سخن امام(عليه‌السلام) را نقل کرده است، مصيبت ياد شده را به مصيبت وفات پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) تفسير مي‌کند. اين معنا، تا زماني پذيرفته است که به همين حديث بسنده شود و گزارش هاي ديگر اين جريان را نيابيم؛ امّا هنگامي که از نهج البلاغه فراتر مي‌رويم و نقل ها و متون ديگر را نيز از نظر