هم‌چنين در نقلي ديگر از ايشان آمده است: «... و في التباغض الحالقة لا أعني حالقة الشعر و لكن حالقة الدين»؛ دشمني زداينده است نه زداينده‌ي مو، بلکه زداينده‌ي دين.۱
علاوه بر آن که امام علي(عليه‌السلام) در وصيتي که براي فرزندانشان نگاشتند، به اين نکته نيز اشاره کرده و تصريح کردند:
«و إياكم و البغضة لذوي أرحامكم المؤمنين فإنها الحالقة للدين»؛ از دشمني با خويشان مؤمنتان بپرهيزيد که آن زداينده‌ي دين است.۲
بنابراين، معلوم گرديد که مراد از زداينده‌اي که در کلام امام آمده است، زداينده دين است و اين معنا در پرتو توجّه به خانواده حديث و گردآوري احاديث مشابه و هم‌مضمون به دست آمد که متأسفانه بسياري از مترجمان نهج البلاغه از آن غفلت کرده بودند.
فايده بازيابي خانواده حديث
براي بازيابي خانواده حديث، آثار و فوايد بسياري شمرده شده است.۳ که اگر بخواهيم همه آن‌ها را در يک عبارت خلاصه کنيم، «فهم دقيق و نهايي حديث» بهترين تعبير است. امّا از آن‌جا که احراز اين واقعيّت، نيازمند يک نمونه عيني و ملموس است، کوشيده‌ايم تا با بررسي تطبيقي احاديث «حلم» در نهج البلاغه با ساير منابع روايي، تأثير شگرف خانواده‌ي حديث در فهم كامل از اين مفهوم اخلاقي را نمايان سازيم.
شيوه‌ي به کار گرفته شده در اين بررسي، چنين است كه ابتدا تمام روايات حلم در نهج البلاغه را مطالعه کرده و سپس بر اساس صبغه‌ي مفهومي روايات، آن‌ها را به گروه هايي تقسيم نموديم؛ چه آن‌كه برخي از احاديث، عهده‌دار بيان آثار و نتايج حلم هستند و برخي به بيان آسيب هاي حلم پرداخته‌اند و... آنگاه به مطالعه‌ي روايات ساير مصادر حديثي پرداخته و بر همين اساس به دسته‌بندي احاديث پرداختيم. در مرحله بعد، تمام روايات به دست آمده را در دو بخشِ «نهج البلاغه» و «غير نهج البلاغه» و هر بخش را در ذيل عناويني چون: وظيفه‌ي حليم، اصل و ريشه حلم، راهكار حلم‌ورزي و... قرار داديم. سپس هر يك از عناوين بخش نهج البلاغه را با عنوان هم‌سان خود، در بخش ديگر مقايسه نموديم كه نتيجه اين بررسي از اين قرار است:
1.(امالي مفيد، ص۱۸۱.)
2.(دعائم الاسلام، ج۲، ص۳۵۱.)
3.. براي آگاهي بيشتر از اين فوايد رجوع کنيد به، روش فهم حديث، ص۱۶۲.
