اكرم «ص» در بيان احكام همواره منتظر وحى الهى مى باشد و در هر واقعه اى بايد وحى او را كمك نمايد، وتمام احكام پيش از مرگ وى بدو فرستاده شده و آنها را به ائمه هدى عليهم السلام تعليم كرده است.
پس از آن حضرات، تحصيل يقين براى مجتهدان امكان پذير نيست. پس يا بايد تكليف ساقط باشد كه چنين چيزى محال است، ويا عمل به ظن جايز باشد كه گفته علماست. قياس ظن پيامبر با ظن مجتهدان، قياس مع الفارق است و درست نيست».
جلد اول اين كتاب به صورت حاشيه نگارش يافته است، متن كتاب وسائل را شارح به خط خود نوشته و در حواشى صفحه ها يا در برگهاى الصاقى حواشى خود رامى آورد، با رمز «يف» كه مخفف يوسف مى باشد. حاشيه هاى مرحوم حر كه ضمن شرح نهاده شده، با نشانى «منه سلمه اللهّ» تشخيص داده مى شوند.
جلد دوم و سوم به صورت شرح مى باشد، احاديث متن هر باب يكجا با عناوين «قال سلمه اللّه» نقل مى شود و با عناوين «اقول» شرح مى گردد.
* * *
شيخ يوسف براى شرح خود، مقدمه اصولى نسبتا مفصلى ساخته است، با نقل ادله و بعضى گفته هاى دانشمندان بزرگ علم اصول و گفتگو در آنها. در اين مقدمه، قواعد اصولى كه مجتهد در استنباط مسائل فقهى بدانها نياز دارد، آورده شده است . قواعدى كه عمل به آنها لازم است ، و بنا به گفته وى، استدلال فقهى بدون به كار بستن آنها صحيح نيست، به خلاف روش اخباريان كه عمل به بسيارى از آن قواعد نمى كنند.
اين مقدمه اصولى در پايان «الشمس المضية من بيان القواعد الأصولية» ناميده شده و روز بيست و هفتم ذى الحجة 1087 به پايان رسيده است.
اين بخش مشتمل بر يازده مقصد داراى فصول وابحاث ويك خاتمه مى باشد. چهار مقصد اول را مؤلف به اشتباه عنوان «فصل» داده است.
تفصيل عناوين چنين است:
المقصد الأول: في المحكم والمتشابه والظاهر و المؤول
المقصد الثاني: في الحقيقة والمجاز والمشترك
المقصد الثالث: في الأمر والنهي