نقش احاديث معصومان در تفسير قرآن - صفحه 10

براى شما آشكار نمى كند، مگر آن كسى كه من دستش را گرفته، به سوى خود بالا آورده ام». (الاحتجاج، ج 1، ص 146؛ وسائل الشيعة ، ج 27، ص 193، ح 43)
در برخى احاديث ،امر به تدّبر و تأمّل در قرآن شده و از ضرورت عمل كردن و تمسك به قرآن سخن رفته است. در برخى احاديث نيز، امام معصوم عليه السلام شاهد از قرآن بر سخن خود آورده است. از جمله آن كه زرارة به امام صادق عليه السلام عرض كرد:
«مِن أَين عَلِمتَ أنّ المَسحَ بِبَعضِ الرّأسِ؟ فقال عليه السلام : لِمَكانِ الباء» (الكافي، ج 3، ص 30 ، ح 4 ؛ الفقيه ، ج 1، ص 102 ، ح 212)از كجا دانستى كه مسح به قسمتى سر است؟ فرمود: به سبب وجود حرف باء. 1
در حديثى ديگر، عبدالأعلى در مورد حكم شخصى پرسيد كه ناخنش زخم شده و برانگشت خود زخم بند پيچيده است. امام عليه السلام فرمود:
«يُعرفُ هذا و أَشباهُهُ مِن كِتابِ اللّهِ عَزّوجَلّ: «ما جَعَلَ عَليكُم فِي الدينِ مِن حَرجٍ». امسح عليه». (الكافي، ج 3 ، ص 33 ، ح 4؛ تهذيب الأحكام ، ج 1 ، ص 363 ، ح 27). در اين مورد نيز، به آيه 78 سوره حج، اشاره واستناد شده است.
گروه ديگر، احاديث عرضه حديث بر قرآن است كه برخى از قرآن پژوهان آن را متواتر دانسته اند.(البيان، ص 365) 2 مفاد كليه احاديث ياد شده فهم پذيرى قرآن از يكسو و حجّيت و اعتبار فهم عرفى آن است.

2ـ1. كتاب هدايت و سازندگى

قرآن چگونه كتابى است؟ چه نوع علوم و معارفى را داراست؟ آينه طبيعت است يا نسخه شفا و هدايت؟ از تأمل در آيات و روايات ، بر مى آيد كه قرآن ، كتاب هدايت و سازندگى است.
شأن قرآن ، ساختن فرد و پرداختن جامعه اى آرمانى براساس آموزه ها و احكامى الهى است كه قرآن كريم آنها را بيان مى كند. مرجع بسيارى از اوصاف قرآن ـ مانند: نور، هدايت، برهان، ضياء، بصائر كه در احاديث آمده ـ همين ويژگىِ هدايت گرىِ قرآن

1.- دراين مورد به آيه «وَامسَحوا برؤوسِكم وَ أرجلكم اِلَى الكَعبينِ» (مائده، ۶) اشارت رفته است.

2.براى مطالعه بيشتر ر.ك. فرائد الأصول ، بحث حجيت ظواهر قرآن.

صفحه از 27