نقش احاديث معصومان در تفسير قرآن - صفحه 24

حضرت ابراهيم عليه السلام در احاديث آمده است. در قرآن آمده: «ولا يَغتَبْ بَعضُكُم بَعضا» (الحجرات، 12) اين كه تعريف غيبت جيست؟ شرايط حرمت آن كدام است؟ در چه مواردى غيبت كردن جايز است و... همه در سنّت آمده است.در قران كريم، بر وجود ولىّ مفترض الطاعة پس از حضرت رسول صلى الله عليه و آله تأكيد شده واوصاف وى بيان گشته است. وشخص ولى وامام را حضرت رسول صلى الله عليه و آله معرفى كرده است.در حديثى به نقل از جابر انصارى آمده است كه آن گاه كه خداوند آيه «يا ايها الّذينَ آمَنوا أَطيعُوا اللّهَ وأَطيُعوا الرَّسولَ و اُولى الأمرِ مِنكم» (نساء،59) را بر پيامبرش نازل كرد، گفتم: اى رسول خدا!خدا و رسولش را شناختيم .اولى الامر كه خداوند، طاعت آنان را قرين طاعت تو ساخته ،چه كسانى هستند؟ حضرت فرمود: «اى جابر!آنان جانشينان من و پيشوايان مسلمين پس از من هستند. نخستينشان على بن ابى طالب و...» . ( كمال الدين، ص 253؛ كفاية الاثر، ص 53؛ مناقب آل ابى طالب، ج 1، ص 242) و همين گونه جزئيات اسما وصفات الهى، معادشناسى و....

8ـ3. بيان تأويل

در اينجا مراد از تأويل، معانى باطنى آيات است كه از ظاهر آيات نمى توان بدان معانى دست يافت. بخشى از احاديث تفسيرى شيعه ناظر به تأويل آيات قرآن است. در ذيل آيه «وَ إِذ اَخَذَ اللّهُميثاقَ النَّبيّينَ لَما آتيتُكم مِن كِتابٍ و حِكمةٍ ثمّ جاءَكم رَسولٌ مُصدّقٌ لِما مَعكُم لَتؤمِننَّ به و لَتنصُرُنَّه...» (آل عمران، 81 و 82) احاديثى وارد شده كه بيانگر تأويل آيه هستند. از جمله امام صادق عليه السلام ـ بنا به نقل فيض بن أبى شيبه ـ پس از تلاوت آيه فرمود: «به رسول خدا ايمان مى آوريد و اميرالمؤمنين عليه السلام را يارى مى كنيد. گفتم: و اميرالمؤمنين را يارى مى كنيد؟ فرمود: بله، از آدم به بعد. و خداوند هيچ نبىّ يا رسولى مبعوث نمى كند، مگر آن كه به دنيا بر مى گردد تا پيشاپيش اميرالمؤمنين عليه السلام مبارزه كند» . ( تفسير العياشي، ج 1 ،ص 181؛ كنزالفوائد، ج 1 ،ص 54 و 55؛ مختصر بصائرالدرجات، ص 32).
نويسنده تفسير مناهج البيان درباره اين روايات نوشته اند:«اين احاديث، از باب تأويل

صفحه از 27