رسالة فى الكافى - صفحه 76

اين اصول با قرائن موجود، نزد شيخ كلينى وجود داشت. او ـ كه كاملاً آشنا به احوال رجال بود ـ حالات مؤلفين كتابها و اصول را، چنانكه بايد و شايد، مى شناخته است ؛ زيرا از نظر عصر و زمان به آنها نزديك بوده و گروهى از متأخرين ايشان را ديده و حتى كتابى در تراحم احوال رجال نگاشته كه بعدها نجاشى آن را در ضمن آثار كلينى برشمرده است.
اصول ياد شده، با خط مؤلفان شان وتصحيح و بلاغ و امضاى ايشان، پس از شيخ كلينى نيز در كتابخانه شاپور بن اردشير در كرخ بغداد موجود بوده است.
اين مطلب را ياقوت حموى در معجم البلدان ج 2 ص 342 در ذيل كلمه «بين السورين» آورده و مى نويسد: «در دنيا كتابخانه اى نيكوتر از اين كتابخانه وجود ندارد، زيرا همه كتابهاى آن به خط پيشوايان معتبر است و اصول تحرير شده توسط ايشان....».
شيخ كلينى، به اين اصول كه نزد وى فراهم آمده بود، تكيه كرد ؛ از ميان آنها احاديثى را بر گزيد كه مورد اطمينان مى يافت، يا به شهادت قرائن خارجى مفيد، صدورشان از ائمه معصومين عليهم السلام قطعى بود. سپس احاديث برگزيده را در كتابش كافى درج فرمود.
وى، اصول (اعتقادات) وفروع (احكام) را دركتابهايى (بخش هايى) ترتيب داد و هر كتاب را به ابوابى تقسيم نمود، تا جويندگان دانش به راحتى به مطالب آنها دست يابند. او براى انجام اين خدمت بزرگ، حدود بيست سال مشغول بود. كتاب او مرجعى براى شيعيان پس از وى گرديد، چنانچه خود وى در آغاز كافى به آن تصريح كرده است. در آن جا مى گويد كه همه آنچه در كتابش آورده، از كتب افراد «ثقه و ثبت» است و محفوف به قرائن خارجى كه نسبت به صدور آنها از ائمه عليهم السلام اطمينان حاصل است. اما نه او، مأمور به اين است كه نسبت به صدور اين روايات از معصومين عليهم السلام علم وجدانى به دست آورد؛ ونه كسى ديگر، مأمور به چنين امرى است.
چنين شد كه همه قدماى شيعه بر اين مطالب اتّفاق نظر پيدا كردند كه كتاب كافى، صحيح ترين و موثّق ترين كتاب در ميان كتب چهارگانه اصلى شيعه است، چه رسد به ديگر كتابهاى شيعه.
آنها به همه احاديثى كه كافى استوار داشته بود عمل مى كردند، به ويژه اگر مانند آن احاديث را در يك يا دو كتاب از سه كتاب ديگر يا در تمام كتب اربعه مى يافتند.

صفحه از 73