وى هيچ ارتباطى ويژه باوكيلان حضرت نداشته است.
2. هيچ دليلى در دست نيست كه كلينى مدت زمان بسيارى در بغداد زندگى مى كرده است. آنچه ما مى دانيم اين است كه وى در سال 327 در بغداد بوده و در سال 329 دراين شهر در گذشته و به خاك سپرده شده است. البته باتوجه به برخى از مشايخ عراقى وى همچون حميد بن زياد (م 310) بعيد نيست كه وى در سال 310 يا قبل از آن نيز به عراق سفر كرده باشد، ولى سفر وى به بغداد قبل از سال 327 ثابت نيست. وى سفرى هم به دمشق داشته ^۱ كه محتمل است در فاصله سال 327 و 329 باشد، به هرحال ظاهراكلينى در رى مى زيسته و گويا كافى را نيز دراين شهر تأليف كرده و ثابت نشده كه مدّت اقامت وى در بغداد، طولانى باشد.
3. نواب اربعه در جوّ تقيه آميز شديدى مى زيسته اند. بيم از ستمگران كه يكى از اسباب غيبت حضرت ولى عصر عجل الله تعالى فرجه بشمار آمده، عملكرد ويژه اى را از سوى نايبان آن حضرت ايجاب مى كرد. بنابراين چه بسا آن بزرگواران نمى خواسته اند كه در مسائلى كه طرق ظاهرى براى حلّ آن وجود دارد، ارتباطى با شيعيان داشته باشند. شايد به همين جهت نواب اربعه هيچ يك به عنوان مرجع علمى طايفه اماميه مطرح نبوده اند. ارتباط شيعيان با نواب بيشتر براى حل معضلاتى بوده كه تنها از طريق غيبى حل مى گردد، درخواست على بن بابويه براى بچه دار شدن ^۲ ، تقاضاى ابوغالب زرارى براى حل مشكل به ظاهر لاينحلّ وى با همسرش ^۳ در اين راستا قرار دارد.
براى آشنا شدن با عملكرد نايبان خاص حضرت در آن زمان و شدّت تقيه، به نقل اين ماجرا بسنده مى كنيم كه جناب حسين بن روح به جهت تقيه در مجلس مقتدر عباسى شركت كرده، به ناچار از تفضيل خلفاء ثلاثه بر اميرالمؤمنين عليه السلام سخن مى گويد .و