فقيه اصولى محدث اديب، زاده قزوين و ملقب به «برهان العلماء» بود. معاصران او ـ از جمله شيخ حرّ عاملى (امل الآمل، ج 2، ص 112)، ميرزا محمد اردبيلى (جامع الرواة، ج 1، ص 298)، ميرزا عبدالله افندى (رياض العلماء، ج 2، ص 261) ـ و نيز دانشوران متأخّر مانند ميرزا محمد باقر خوانسارى (روضات الجنات، ج 3، ص 257) و سيّد محسن امين (اعيان الشيعه، ج 6، ص 355) و شيخ آقا بزرگ تهرانى (طبقات اعلام الشيعه، ج 5، ص 204) وى را به فضل و كمال ستوده اند. نزديك به بيست اثر از او نام برده اند، كه در اين ميان، «الشافى» و «الصافى» ـ هر دو در شرح كتاب كافى ـ شهرت بيشتر دارند. «الشافى» به زبان عربى و «الصافى» به زبان فارسى است. قزوينى، كتاب صافى را در طول بيست سال (1064 ـ 1083) نگاشته و شرحى كامل بر كتاب كافى (اصول، فروع، روضه) عرضه كرده است.
3.5. شيوه نگارش كتاب، چنين است كه ابتدا متن احاديث را تحت عنوان «اصل» مى آورد، سپس نكات صرفى، نحوى، فقهى، قرآنى، تاريخى و.... را تحت عنوان «شرح» بيان مى دارد. پس از آن، ترجمه حديث را ـ همراه با خلاصه توضيحات خود ـ با عنوان «معنى» مى افزايد.
نسخه هاى خطى مجلدات مختلف اين شرح و نيز نسخه هاى چاپ سنگى آن در برخى از كتابخانه ها موجود است .تحقيق وتصحيح بخشى از شرح كتاب الايمان والكفر نيز در قالب سه عنوان پايان نامه كارشناسى ارشد در دانشگاه قم ارائه شده است، با اين مشخصات:
1. تصحيح وتعليق «الصافى فى شرح اصول الكافى»، تدوين: جواد آهنگر، تابستان 1378، (شامل باب 91 تا 112)
2. تصحيح وتحقيق شرح اصول كافى، تدوين: عبدالله كيوانى، زمستان 1378 (شامل باب 113 تا 165).
3. تصحيح وتعليق «الصافى فى شرح اصول كافى» تدوين: محمود صمدى، زمستان 1377 (باب 165 تا 209). ^۱
بدين ترتيب، از باب 91 (باب الاصلاح بين الناس) تا آخر كتاب الايمان و الكفر،