پژوهشى در باب ناسخ و منسوخ‏ - صفحه 43

و... خداى مهربان، نيز، از سر لطف، چنين نموده‏است. او، نواميس و احكامى را، كه نيكبختى انسان در دو جهان، در گرو رعايت آنها است، توسّط پيام‏آورانى امين و پاكنهاد، به بشر ارزانى داشته و همان فرستادگان معصوم را، نمودار راستين قوانين خويش، قرارداده تا آدمى، با ديدن رفتار و شنيدن گفتارشان، روح عملى و مفهوم حقيقى قواعد و مقرّرات الهى را دريابد.

مختصّات قانون ايده‏آل يا آئين تمام و كمال:

به اجماع تمامى مسلمانان، رسول اكرم صلى اللَّه عليه وآله آخرين پيامبران، و قرآن او آخرين كتاب الهى، و شريعت او كاملترين ديانت آسمانى است. ازاين‏رو، اين آئين تامّ و تمام بايستى داراى ويژگيهاى قانون ايده‏آل باشد كه عبارتند از:
1 - همه بشر، از هر سنّ و سال يا رنگ و نژاد را شامل شود.
2 - بر اساس ساختار طبيعى جهان، به‏ويژه تن و جان انسان، وضع گردد.
3 - تمامى جوامع، از خرد و كلان يا ساده و پيشرفته را زير پوشش گيرد.
4 - بر اصول مسلّم عقلانى استوار و از روح عدالت فردى و اجتماعى برخوردار باشد.
5 - با گذشت روزگاران، كهنه، فرسوده و بدون فائده نگردد.
6 - در همه مكانها و سرزمينها، كارآيى حقوقى خود را حفظ كند.
7 - به تمامى مسائل مورد نياز حيات دنيوى و اخروى پاسخ دهد.
8 - ميان اجزاء و موادّ قانونى آن، پيوستگى، هماهنگى و يكپارچگى باشد.
9 - مجموعه زير پوشش خود را به سوى رشد و كمال بى‏نهايت، هدايت كند.
قانونى، كه از چنين خصائص گسترده و پردامنه‏اى برخوردار است، اگر قرار باشد در قالب محدود الفاظ، آن هم در يك متن به‏ظاهر مختصر، جاى گيرد به‏ناچار، بايستى داراى: عامّ و خاصّ، تفسير و تأويل، محكم و متشابه، مجمل و مبيّن، مطلق و مقيّد، و ناسخ و منسوخ گردد. در اينجا، به مناسبت بحث، فقط دليل قسمت اخير را توضيح مى‏دهيم:

صفحه از 51