نه مى‏توان حكم به مخالفت آنها با آيات كرد. اگر بخواهيم روايات عرض را به معناى موافقت ظاهرى بگيريم، در اين صورت نبايد به اين گونه روايات عمل كرد. روايات وارده در باب سور و آيات آغازين و پايانى، قرآات قرآنيه، كيفيت جمع‏آورى قرآن، كيفيت نزول آيات و بر پيامبر صلى اللَّه عليه وآله... را مى‏توان از اين قبيل دانست. از اين‏رو براى پى بردن به صحّت اين گونه روايات، بايد از قرائن ديگرى استفاده نمود.

موضوعات قرآن (درون قرآنى)

1. روايات جرى و تطبيق: آيات كريمه قرآن را مى‏توان مانند چشمه‏اى زلال و پاك دانست كه در بستر تاريخ و زمان جارى بوده و همانند يك آب راكد و ثابت نيست. يعنى مصاديق آيات شريفه را نمى‏توان تنها منحصر به يك برهه از تاريخ يا به يك امت و قوم دانست. امام باقر عليه السلام از شخصى به نام عبدالرحيم در مورد آيه «انما انت منذر لكل قوم هاد» كه پيامبر صلى اللَّه عليه وآله ذيل آن فرموده بود «منذر من و هادى على است» مى‏پرسد و مى‏فرمايد: امروز هادى كيست؟ عبدالرحيم پاسخ مى‏دهد: امروز هادى شما هستيد و اين مقام به شما رسيده است. امام عليه السلام فرمود: «صدقت يا عبدالرحيم! ان القرآن حى لايموت و الآية حية لاتموت. فلوكانت الآية اذا نزلت فى الاقوام ماتوا ماتت الآية، اماتت القرآن. ولكن هى جارية فى الباقين كما جرت فى الماضين... ان القرآن حى لايموت و انه يجرى كما يجرى الليل و النهار و كما يجرى الشمس و القمر. و يجرى على آخرنا كما يجرى على اوّلنا.» (۱۴: ج ۲، ص ۲۰۳؛ ۱۸: ج ۳۵، ص ۴۰۳)
علامه طباطبايى نيز براين باور است كه قرآن كريم از حيث انطباق بر مصاديقش و بيان حالش قابل توسعه است و آيه تنها اختصاص به مورد نزولش ندارد بلكه در هر موردى مى‏تواند جارى باشد... (10: ج 3، ص 78)
از اين رو چه بسا ممكن است روايات ناظر به مورد و مصداقى باشد كه غير از مصداق آيه شريفه باشد. در اين حالت نبايد به علت عدم موافقت روايت با قرآن،